论语二十章全-拼音版-无译文

第一章论语学而篇zǐyuēxuéérshíxízhībùyìyuèhūyǒupéngzìyuǎnfānglái子曰:学而时习之，不亦说乎？有朋自远方来，búyìlèhūrénbùzhīérbúyùnbúyìjūnzǐhū不亦乐乎？人不知而不愠，不亦君子乎？yǒuzǐyuēqíwéirényěxiàotìérhàofànshàngzhěxiǎnyǐ有子曰：其为人也孝弟，而好犯上者，鲜矣；bùhàofànshàngérhàozuòluànzhěwèizhīyǒuyějūnzǐwùběn不好犯上，而好作乱者，未之有也。君子务本，běnlìérdàoshēngxiàotìyězhěqíwéirénzhīběnyú本立而道生。孝弟也者，其为仁之本与？zǐyuēqiǎoyánlìngsèxiǎnyǐrén子曰：巧言令色，鲜矣仁。zēngzǐyuēwúrìsānxǐngwúshēnwèirénmóuérbúzhōnghū曾子曰：吾日三省吾身——为人谋而不忠乎？yǔpéngyǒujiāoérbúxìnhūchuánbùxíhū与朋友交而不信乎？传不习乎？zǐyuēdǎoqiānshèngzhīguójìngshìérxìnjiéyòngéràirén子曰：道千乘之国，敬事而信，节用而爱人，shǐmínyǐshí使民以时。zǐyuēdìzǐrùzéxiàochūzétìjǐnérxìnfànàizhòng子曰：弟子入则孝，出则弟，谨而信，泛爱众érqīnrénxíngyǒuyúlìzéyǐxuéwén而亲仁。行有余力，则以学文。zǐxiàyuēxiánxiányìsèshìfùmǔnéngjiéqílìshìjūnnéng子夏曰：贤贤易色；事父母能竭其力；事君，能zhìqíshēnyǔpéngyǒujiāoyánéryǒuxìnsuīyuēwèixuéwúbìwèi致其身；与朋友交，言而有信。虽曰未学，吾必谓zhīxuéyǐ之学矣。zǐyuējūnzǐbúzhòngzébùwēixuézébúgùzhǔzhōngxìn子曰：君子不重则不威，学则不固。主忠信。wúyǒubùrújǐzhěguòzéwùdàngǎi无友不如己者。过，则勿惮改。zēngzǐyuēshènzhōngzhuīyuǎnmíndéguīhòuyǐ曾子曰：慎终，追远，民德归厚矣。zǐqínwènyúzǐgòngyuēfūzǐzhìyúshìbāngyěbìwénqí子禽问于子贡曰：夫子至于是邦也，必闻其zhèngqiúzhīyúyìyǔzhīyúzǐgòngyuēfūzǐwēnliánggōngjiǎn政；求之与，抑与之与？子贡曰：夫子温、良、恭、俭、ràngyǐdézhīfūzǐzhīqiúzhīyěqízhūyìhūrénzhīqiúzhīyú让以得之；夫子之求之也，其诸异乎人之求之与。zǐyuēfùzàiguānqízhìfùmòguānqíxíngsānniánwúgǎiyú子曰：父在观其志，父没观其行；三年无改于fùzhīdàokěwèixiàoyǐ父之道，可谓孝矣。yǒuzǐyuēlǐzhīyònghéwéiguìxiānwángzhīdàosīwéiměi有子曰：礼之用，和为贵。先王之道，斯为美。xiǎodàyóuzhīyǒusuǒbùxíngzhīhéérhébùyǐlǐjiézhī小大由之，有所不行。知和而和，不以礼节之，yìbùkěxíngyě亦不可行也。yǒuzǐyuēxìnjìnyúyìyánkěfùyěgōngjìnyúlǐyuǎn有子曰：信近于义，言可复也；恭近于礼，远chǐrǔyěyīnbùshīqíqīnyìkězōngyě耻辱也；因不失其亲，亦可宗也。zǐyuējūnzǐshíwúqiúbǎojūwúqiúānmǐnyúshìérshèn子曰：君子食无求饱，居无求安，敏于事而慎yúyánjiùyǒudàoérzhèngyānkěwèihàoxuéyěyǐ于言，就有道而正焉，可谓好学也已。zǐgòngyuēpínérwúchǎnfùérwújiāohérúzǐyuēkě子贡曰：贫而无谄，富而无骄，何如？子曰：可yěwèiruòpínérlèfùérhàolǐzhěyězǐgòngyuēshīyún也，未若贫而乐，富而好礼者也。子贡曰：《诗》云：rúqiērúcuōrúzhuórúmóqísīzhīwèiyúzǐyuēcìyě如切如磋，如琢如磨，其斯之谓与？子曰：赐也，shǐkěyǔyánshīyǐyǐgàozhūwǎngérzhīláizhě始可与言《诗》已矣；告诸往而知来者。zǐyuēbùhuànrénzhībùjǐzhīhuànbùzhīrényě子曰：不患人之不己知，患不知人也。第二章论语为政篇zǐyuēwéizhèngyǐdépìrúběichénjūqísuǒérzhòngxīng子曰：为政以德，譬如北辰，居其所，而众星gǒngzhī共之。zǐyuēshīsānbǎiyìyányǐbìzhīyuēsīwúxié子曰：《诗》三百，一言以蔽之，曰：思无邪。zǐyuēdǎozhīyǐzhèngqízhīyǐxíngmínmiǎnérwúchǐ子曰：道之以政，齐之以刑，民免而无耻；dǎozhīyǐdéqízhīyǐlǐyǒuchǐqiěkè道之以德，齐之以礼，有耻且格。zǐyuēwúshíyòuwǔérzhìyúxuésānshíérlìsìshí子曰：吾十有五而志于学，三十而立，四十érbúhuòwǔshíérzhītiānmìngliùshíérěrshùnqīshíércóng而不惑，五十而知天命，六十而耳顺，七十而从xīnsuǒyùbùyújǔ心所欲，不踰矩。mèngyìzǐwènxiàozǐyuēwúwéifánchíyùzǐgàozhīyuē孟懿子问孝，子曰：无违。樊迟御，子告之曰：mèngsūnwènxiàoyúwǒwǒduìyuēwúwéifánchíyuēhéwèiyě孟孙问孝于我，我对曰无违。樊迟曰：何谓也？zǐyuēshēngshìzhīyǐlǐsǐzàngzhīyǐlǐjìzhīyǐlǐ子曰：生，事之以礼；死，葬之以礼，祭之以礼。mèngwǔbówènxiàozǐyuēfùmǔwéiqíjízhīyōu孟武伯问孝，子曰：父母唯其疾之忧。zǐyóuwènxiàozǐyuējīnzhīxiàozhěshìwèinéngyǎngzhìyú子游问孝，子曰：今之孝者，是谓能养。至于quǎnmǎjiēnéngyǒuyǎngbújìnghéyǐbiéhū犬马，皆能有养；不敬，何以别乎。zǐxiàwènxiàozǐyuēsènányǒushìdìzǐfúqíláoyǒu子夏问孝，子曰：色难。有事，弟子服其劳，有jiǔshíxiānshēngzhuàncéngshìyǐwéixiàohū酒食，先生馔，曾是以为孝乎？zǐyuēwúyǔhuíyánzhōngrìbùwéirúyútuìérxǐngqí子曰：吾与回言终日，不违，如愚。退而省其sīyìzúyǐfāhuíyěbùyú私，亦足以发，回也不愚。zǐyuēshìqísuǒyǐguānqísuǒyóucháqísuǒānrényān子曰：视其所以，观其所由，察其所安；人焉sōuzāirényānsōuzāi廋哉？人焉廋哉？zǐyuēwēngùérzhīxīnkěyǐwéishīyǐ子曰：温故而知新，可以为师矣。zǐyuējūnzǐbúqì子曰：君子不器。zǐgòngwènjūnzǐzǐyuēxiānxíngqíyánérhòucóngzhī子贡问君子，子曰：先行其言，而后从之。zǐyuējūnzǐzhōuérbùbǐxiǎorénbǐérbùzhōu子曰：君子周而不比，小人比而不周。zǐyuēxuéérbùsīzéwǎngsīérbùxuézédài子曰：学而不思则罔，思而不学则殆。zǐyuēgōnghūyìduānsīhàiyěyǐ子曰：攻乎异端，斯害也已。zǐyuēyóuhuìrǔzhīzhīhūzhīzhīwéizhīzhībùzhīwéi子曰：由，诲女知之乎。知之为知之，不知为bùzhīshìzhīyě不知，是知也。zǐzhāngxuégānlùzǐyuēduōwénquēyíshènyánqíyúzé子张学干禄，子曰：多闻阙疑，慎言其余，则guǎyóuduōjiànquèdàishènxíngqíyúzéguǎhuǐyánguǎyóuxíng寡尤；多见阙殆，慎行其余，则寡悔。言寡尤，行guǎhuǐlùzàiqízhōngyǐ寡悔，禄在其中矣。āigōngwènyuēhéwéizémínfúkǒngzǐduìyuējǔzhícuòzhū哀公问曰：何为则民服？孔子对曰：举直错诸wǎngzémínfújǔwǎngcuòzhūzhízémínbùfú枉，则民服；举枉错诸直，则民不服。jìkāngzǐwènshǐmínjìngzhōngyǐquànrúzhīhézǐyuēlín季康子问：使民敬、忠以劝，如之何？子曰：临zhīyǐzhuāngzéjìngxiàocízézhōngjǔshànérjiáobùnéngzéquàn之以庄，则敬；孝慈，则忠；举善而教不能，则劝。huòwèikǒngzǐyuēzǐxībùwèizhèngzǐyuēshūyúnxiàohū或谓孔子曰：子奚不为政？子曰：《书》云：孝乎wéixiàoyǒuyúxiōngdìshīyúyǒuzhèngshìyìwéizhèngxīqíwéi惟孝，友于兄弟，施于有政。是亦为政，奚其为wéizhèng为政？zǐyuērénérwúxìnbùzhīqíkěyědàchēwúní子曰：人而无信，不知其可也。大车无輗，xiǎochēwúyuèqíhéyǐxíngzhīzāi小车无軏，其何以行之哉。zǐzhāngwènshíshìkězhīyězǐyuēyīnyīnyúxiàlǐsuǒ子张问：十世可知也？子曰：殷因于夏礼，所sǔnyìkězhīyězhōuyīnyúyīnlǐsuǒsǔnyìkězhīyěqí损益，可知也；周因于殷礼，所损益，可知也。其huòjìzhōuzhěsuībǎishìkězhīyě或继周者，虽百世可知也。zǐyuēfēiqíguǐérjìzhīchǎnyějiànyìbùwéiwúyǒngyě子曰：非其鬼而祭之，谄也；见义不为，无勇也。第三章论语八佾篇kǒngzǐwèijìshìbāyìwǔyútíngshìkěrěnyěshúbùkěrěnyě孔子谓季氏:八佾舞于庭，是可忍也，孰不可忍也。sānjiāzhěyǐyōngchèzǐyuēxiàngwéipìgōngtiānzǐmùmù三家者以《雍》彻。子曰：相维辟公，天子穆穆。xīqǔyúsānjiāzhītáng奚取于三家之堂。zǐyuērénérbùrénrúlǐhérénérbùrénrúyuèhé子曰：人而不仁，如礼何？人而不仁，如乐何？línfàngwènlǐzhīběnzǐyuēdàzāiwènlǐyǔqíshēyě林放问礼之本，子曰：大哉问。礼，与其奢也，nìngjiǎnsāngyǔqíyìyěnìngqī宁俭；丧，与其易也，宁戚。zǐyuēyídízhīyǒujūnbùrúzhūxiàzhīwūyě子曰：夷狄之有君，不如诸夏之亡也。jìshìlǚyútàishānzǐwèirǎnyǒuyuērǔfúnéngjiùyú季氏旅于泰山，子谓冉有曰：女弗能救与？duìyuēbùnéngzǐyuēwūhūcéngwèitàishānbùrúlínfànghū对曰：不能。子曰：呜呼！曾谓泰山不如林放乎。zǐyuējūnzǐwúsuǒzhēngbìyěshèhūyīràngérshēng子曰：君子无所争，必也射乎。揖让而升，xiàéryǐnqízhēngyějūnzǐ下而饮，其争也君子。zǐxiàwènyuēqiǎoxiàoqiànxīměimùpànxīsùyǐwéixuànxī子夏问曰：巧笑倩兮，美目盼兮，素以为绚兮，héwèiyězǐyuēhuìshìhòusùyuēlǐhòuhūzǐyuēqǐyǔ何谓也？子曰：绘事后素。曰：礼后乎？子曰：起予zhěshāngyěshǐkěyǔyánshīyǐyǐ者商也，始可与言《诗》已矣。zǐyuēxiàlǐwúnéngyánzhīqǐbùzúzhēngyěyīnlǐwúnéng子曰：夏礼，吾能言之，杞不足征也；殷礼，吾能yánzhīsòngbùzúzhēngyěwénxiànbùzúgùyězúzéwúnéng言之，宋不足征也。文献不足故也。足，则吾能zhēngzhīyǐ征之矣。zǐyuēdìzìjìguànérwǎngzhěwúbúyùguānzhīyǐ子曰：禘，自既灌而往者，吾不欲观之矣。huòwèndìzhīshuōzǐyuēbùhīyězhīqíshuōzhězhīyútiān或问禘之说。子曰：不知也。知其说者之于天xiàyěqírúshìzhūsīhūzhǐqízhǎng下也，其如示诸斯乎。指其掌。jìrúzàijìshénrúshénzàizǐyuēwúbúyùjìrúbújì祭如在,祭神如神在。子曰：吾不与祭,如不祭。wángsūngǔwènyuēyǔqímèiyúàonìngmèiyúzàohéwèiyě王孙贾问曰：与其媚于奥，宁媚于灶，何谓也？zǐyuēbùránhuòzuìyútiānwúsuǒdǎoyě子曰：不然，获罪于天，无所祷也。zǐyuēzhōujiànyúèrdàiyùyùhūwénzāiwúcóngzhōu子曰：周监于二代，郁郁乎文哉。吾从周。zǐrùtàimiàoměishìwènhuòyuēshúwèizōurénzhīzǐzhīlǐ子入太庙，每事问。或曰：孰谓鄹人之子知礼hūrùtàimiàoměishìwènzǐwénzhīyuēshìlǐyě乎？入太庙，每事问。子闻之，曰：是礼也。zǐyuēshèbùzhǔpíwéilìbùtóngkēgǔzhīdàoyě子曰：射不主皮。为力不同科，古之道也。zǐgòngyùqùgàoshuòzhīxìyángzǐyuēcìyěěràiqíyáng子贡欲去告朔之饩羊，子曰：赐也，尔爱其羊，wǒàiqílǐ我爱其礼。zǐyuēshìjūnjìnlǐrényǐwéichǎnyě子曰：事君尽礼，人以为谄也。dìnggōngwènjūnshǐchénchénshìjūnrúzhīhékǒngzǐduìyuē定公问：君使臣，臣事君，如之何？孔子对曰：jūnshǐchényǐlǐchénshìjūnyǐzhōng君使臣以礼，臣事君以忠。zǐyuēguānjūlèérbùyínāiérbùshāng子曰：《关雎》乐而不淫，哀而不伤。āigōngwènshèyúzǎiwǒzǎiwǒduìyuēxiàhòushìyǐsōng哀公问社于宰我，宰我对曰：夏后氏以松，yīnrényǐbǎizhōurényǐlìyuēshǐmínzhànlìzǐwénzhīyuē殷人以柏，周人以栗。曰：使民战栗。子闻之，曰：chéngshìbùshuōsuìshìbújiànjìwǎngbújiù成事不说，遂事不谏，既往不咎。zǐyuēguǎnzhòngzhīqìxiǎozāihuòyuēguǎnzhòngjiǎnhūyuēguǎn子曰：管仲之器小哉。或曰：管仲俭乎。曰：管shìyǒusānguīguānshìbùshèyāndéjiǎnránzéguǎnzhòngzhīlǐhū氏有三归，官事不摄，焉得俭？然则管仲知礼乎？yuēbāngjūnshùsèménguǎnshìyìshùsèménbāngjūnwéiliǎngjūnzhī曰：邦君树塞门，管氏亦树塞门；邦君为两君之hǎoyǒufǎndiànguǎnshìyìyǒufǎndiànguǎnshìérzhīlǐshúbùzhīlǐ好，有反坫，管氏亦有反坫。管氏而知礼，孰不知礼？zǐyùlǔtàishīyuèyuēyuèqíkězhīyěshǐzuòxīrúyě子语鲁大师乐，曰：乐其可知也。始作，翕如也；zòngzhīchúnrúyějiǎorúyěyìrúyěyǐchéng从之，纯如也，皦如也，绎如也，以成。yífēngrénqǐngjiànyuējūnzǐzhīzhìyúsīyěwúwèichángbù仪封人请见，曰：君子之至于斯也，吾未尝不déjiànyěcóngzhějiànzhīchūyuēèrsānzǐhéhuànyúsànghū得见也。从者见之。出曰：二三子，何患于丧乎。tiānxiàzhīwúdàoyějiǔyǐtiānjiāngyǐfūzǐwéimùduó天下之无道也久矣，天将以夫子为木铎。zǐwèisháojìnměiyǐyòujìnshànyěwèiwǔjìnměiyǐ子谓《韶》：尽美矣，又尽善也；谓《武》：尽美矣，wèijìnshànyě未尽善也。zǐyuējūshàngbùkuānwéilǐbújìnglínsāngbùāiwúhé子曰：居上不宽，为礼不敬，临丧不哀，吾何yǐguānzhīzāi以观之哉？第四章论语里仁篇zǐyuēlǐrénwéiměizébùchǔrényāndézhì子曰：里仁为美；择不处仁，焉得知。zǐyuēbùrénzhěbùkěyǐjiǔchùyuēbùkěyǐchángchǔlè子曰：不仁者，不可以久处约，不可以长处乐。rénzhěānrénzhìzhělìrén仁者安仁，知者利仁。zǐyuēwéirénzhěnénghàorénnéngwùrén子曰：唯仁者，能好人，能恶人。zǐyuēgǒuzhìyúrényǐwúwùyě子曰：苟志于仁矣，无恶也。zǐyuēfùyǔguìshìrénzhīsuǒyùyěbùyǐqídàodézhī子曰：富与贵，是人之所欲也。不以其道得之，bùchùyěpínyǔjiànshìrénzhīsuǒwùyěbùyǐqídàodézhī不处也。贫与贱，是人之所恶也。不以其道得之，bùqùyějūnzǐqùrénwùhūchéngmíngjūnzǐwúzhōngshízhījiān不去也。君子去仁，恶乎成名？君子无终食之间wéirénzàocìbìyúshìdiānpèibìyúshì违仁，造次必于是，颠沛必于是。zǐyuēwǒwèijiànhàorénzhěwùbùrénzhěhàorénzhěwúyǐ子曰：我未见好仁者，恶不仁者。好仁者，无以shàngzhīwùbùrénzhěqíwéirényǐbùshǐbùrénzhějiāhūqí尚之；恶不仁者，其为仁矣，不使不仁者加乎其shēnyǒunéngyírìyòngqílìyúrényǐhūwǒwèijiànlìbùzú身。有能一日用其力于仁矣乎，我未见力不足zhěgàiyǒuzhīyǐwǒwèizhījiànyě者。盖有之矣，我未之见也。zǐyuērénzhīguòyěgèyúqídǎngguānguòsīzhīrényǐ子曰：人之过也，各于其党。观过，斯知仁矣。zǐyuēzhāowéndàoxīsǐkěyǐ子曰：朝闻道，夕死可矣。zǐyuēshìzhìyúdàoérchǐèyīèshízhěwèizúyǔyìyě子曰:士志于道,而耻恶衣恶食者,未足与议也。zǐyuējūnzǐzhīyútiānxiàyěwúshìyěwúmòyě子曰：君子之于天下也，无适也，无莫也，yìzhīyǔbǐ义之与比。zǐyuējūnzǐhuáidéxiǎorénhuáitǔjūnzǐhuáixíngxiǎorénhuáihuì子曰：君子怀德，小人怀土；君子怀刑，小人怀惠。zǐyuēfǎngyúlìérxíngduōyuàn子曰：放于利而行，多怨。zǐyuēnéngyǐlǐràngwéiguóhūhéyǒubùnéngyǐlǐràngwéi子曰：能以礼让为国乎，何有？不能以礼让为guórúlǐhé国，如礼何？zǐyuēbúhuànwúwèihuànsuǒyǐlìbúhuànmòjǐzhī子曰：不患无位，患所以立。不患莫己知，qiúwéikězhīyě求为可知也。zǐyuēshēnhūwúdàoyīyǐguànzhīzēngzǐyuēwéizǐchū子曰：参乎，吾道一以贯之。曾子曰：唯。子出，ménrénwènyuēhéwèiyězēngzǐyuēfūzǐzhīdàozhōngshùéryǐyǐ门人问曰：何谓也？曾子曰：夫子之道，忠恕而已矣。zǐyuējūnzǐyùyúyìxiǎorényùyúlì子曰：君子喻于义，小人喻于利。zǐyuējiànxiánsīqíyānjiànbùxiànérnèizìxǐngyě子曰：见贤思齐焉，见不贤而内自省也。zǐyuēshìfùmǔjǐjiànjiànzhìbúcóngyòujìngbùwéiláo子曰：事父母，几谏。见志不从，又敬不违，劳érbúyuàn而不怨。zǐyuēfùmǔzàibúyuǎnyóuyóubìyǒufāng子曰：父母在，不远游，游必有方。zǐyuēsānniánwúgǎiyúfùzhīdàokěwèixiàoyǐ子曰：三年无改于父之道，可谓孝矣。zǐyuēfùmǔzhīniánbùkěbùzhīyěyīzéyǐxǐyīzéyǐjù子曰：父母之年不可不知也；一则以喜，一则以惧。zǐyuēgǔzhěyánzhībùchūchǐgōngzhībúdǎiyě子曰：古者言之不出，耻躬之不逮也。zǐyuēyǐyuēshīzhīzhěxiǎnyǐ子曰：以约失之者鲜矣。zǐyuējūnzǐyùnèyúyánérmǐnyúxíng子曰：君子欲讷于言而敏于行。zǐyuēdébùgūbìyǒulín子曰：德不孤，必有邻。zǐyóuyuēshìjūnshùosīrǔyǐpéngyǒushùosīshūyǐ子游曰：事君数，斯辱矣；朋友数，斯疏矣。第五章论语公冶长篇zǐwèigōngyěchángkěqìyěsuīzàiléixièzhīzhōngfēiqízuì子谓公冶长可妻也。虽在缧绁之中，非其罪yěyǐqízǐqìzhī也。以其子妻之。zǐwèinánróngbāngyǒudàobúfèibāngwúdàomiǎnyúxínglù子谓南容，邦有道不废，邦无道免于刑戮。yǐqíxiōngzhīzǐqìzhī以其兄之子妻之。zǐwèizǐjiànjūnzǐzāiruòrénlǔwújūnzǐzhěsīyānqǔsī子谓子贱：君子哉若人！鲁无君子者，斯焉取斯？zǐgòngwènyuēcìyěhérúzǐyuērǔqìyěyuēhéqì子贡问曰：赐也何如？子曰：女，器也。曰：何器yěyuēhúliǎnyě也？曰：瑚琏也。huòyuēyōngyěrénérbúnìngzǐyuēyānyòngnìngyùrényǐ或曰：雍也，仁而不佞。子曰：焉用佞？御人以kǒugěilǚzēngyúrénbùzhīqírényānyòngnìng口给，屡憎于人。不知其仁。焉用佞。zǐshǐqīdiāokāishìduìyuēwúsīzhīwèinéngxìnzǐyuè子使漆雕开仕，对曰：吾斯之未能信。子说。zǐyuēdàobùxíngchéngfúfúyúhǎicóngwǒzhěqíyóuyú子曰：道不行，乘桴，浮于海，从我者其由与？zǐlùwénzhīxǐzǐyuēyóuyěhàoyǒngguòwǒwúsuǒqǔcái子路闻之，喜。子曰：由也，好勇过我，无所取材。mèngwǔbówènzǐlùrénhūzǐyuēbùzhīyěyòuwènzǐ孟武伯问:子路仁乎？子曰：不知也。又问。子yuēyóuyěqiānshèngzhīguókěshǐzhìqífùyěbùzhīqírényě曰：由也，千乘之国，可使治其赋也；不知其仁也。qiúyěhérúzǐyuēqiúyěqiānshìzhīyìbǎishèngzhījiākě求也何如？子曰：求也，千室之邑，百乘之家，可shǐwéizhīzǎiyěbùzhīqírényěchìyěhérúzǐyuēchìyě使为之宰也；不知其仁也。赤也何如？子曰：赤也，shùdàilìyúcháokěshǐyǔbīnkèyányěbùzhīqírényě束带立于朝，可使与宾客言也；不知其仁也。zǐwèizǐgòngyuērǔyǔhuíyěshúyùduìyuēcìyěhé子谓子贡曰：女与回也孰愈？对曰：赐也何gǎnwànghuíhuíyěwényīyǐzhīshícìyěwényīyǐzhīèr敢望回。回也闻一以知十；赐也闻一以知二。zǐyuēfúrúyěwúyǔrǔfúrúyě子曰：弗如也，吾与女弗如也。zǎiyǔzhòuqǐnzǐyuēxiǔmùbùkědiāoyěfèntǔzhīqiáng宰予昼寝。子曰：朽木不可雕也；粪土之墙bùkěwūyěyúyǔyǔhézhūzǐyuēshǐwúyúrényětīngqí不可杇也，于予与何诛？子曰：始吾于人也，听其yánérxìnqíxíngjīnwúyúrényětīngqíyánérguānqíxíng言而信其行；今吾于人也，听其言而观其行，yúyǔyǔgǎishì于予与改是。zǐyuēwúwèijiàngāngzhěhuòduìyuēshēnchéngzǐyuēchéngyě子曰：吾未见刚者，或对曰：申枨。子曰：枨也yùyāndégāng欲，焉得刚？zǐgòngyuēwǒbúyùrénzhījiāzhūwǒyěwúyìyùwújiā子贡曰：我不欲人之加诸我也，吾亦欲无加zhūrénzǐyuēcìyěfēiěrsuǒjíyě诸人。子曰：赐也，非尔所及也。zǐgòngyuēfūzǐzhīwénzhāngkědéérwényěfūzǐzhīyán子贡曰：夫子之文章，可得而闻也；夫子之言xìngyǔtiāndàobùkědéérwényě性与天道，不可得而闻也。zǐlùyǒuwénwèizhīnéngxíngwéikǒngyòuwén子路有闻，未之能行，唯恐有闻。zǐgòngwènyuēkǒngwénzǐhéyǐwèizhīwényězǐyuēmǐn子贡问曰：孔文子，何以谓之文也？子曰：敏érhàoxuébùchǐxiàwènshìyǐwèizhīwényě而好学，不耻下问，是以谓之文也。zǐwèizǐchǎnyǒujūnzǐzhīdàosìyānqíxíngjǐyěgōng子谓子产，有君子之道四焉：其行己也恭，qíshìshàngyějìngqíyǎngmínyěhuìqíshǐmínyěyì其事上也敬，其养民也惠，其使民也义。zǐyuēyànpíngzhòngshànyǔrénjiāojiǔérjìngzhī子曰：晏平仲，善与人交，久而敬之。zǐyuēzāngwénzhòngjūcàishānjiézǎozhuóhérúqízhìyě子曰：臧文仲居蔡，山节藻梲，何如其知也。zǐzhāngwènyuēlìngyǐnzǐwénsānshìwéilìngyǐnwúxǐsèsānyǐ子张问曰：令尹子文，三仕为令尹，无喜色，三已zhīwúyùnsèjiùlìngyǐnzhīzhèngbìyǐgàoxīnlìngyǐnhérú之，无愠色；旧令尹之政，必以告新令尹，何如？zǐyuēzhōngyǐyuērényǐhūyuēwèizhīyāndéréncuīzǐshì子曰：忠矣。曰：仁矣乎？曰：未知。焉得仁？崔子弒qíjūnchénwénzǐyǒumǎshíshèngqìérwéizhīzhìyútābāng齐君，陈文子有马十乘，弃而违之，至于他邦，zéyuēyóuwúdàfucuīzǐyěwéizhīzhīyībāngzéyòuyuē则曰：犹吾大夫崔子也。违之，之一邦，则又曰：yóuwúdàfucuīzǐyěwéizhīhérúzǐyuēqīngyǐyuērén犹吾大夫崔子也。违之，何如？子曰：清矣。曰：仁yǐhūyuēwèizhīyāndérén矣乎？曰：未知。焉得仁？jìwénzǐsānsīérhòuxíngzǐwénzhīyuēzàisīkěyǐ季文子三思而后行，子闻之，曰：再,斯可矣。zǐyuēnìngwǔzǐbāngyǒudàozézhìbāngwúdàozéyúqízhìyě子曰：宁武子，邦有道则知，邦无道则愚；其知也kějíyěqíyúbùkějíyě可及也，其愚不可及也。zǐzàichényuēguīyúguīyúwúdǎngzhīxiǎozǐkuángjiǎn子在陈，曰：归与！归与！吾党之小子狂简，fěiránchéngzhāngbùzhīsuǒyǐcáizhī斐然成章，不知所以裁之。zǐyuēbóyíshūqíbúniànjiùèyuànshìyòngxī子曰：伯夷、叔齐，不念旧恶，怨是用希。zǐyuēshúwèiwēishēnggāozhíhuòqǐxiānyānqǐzhūqílínéryǔzhī子曰：孰谓微生高直？或乞酰焉，乞诸其邻而与之。zǐyuēqiǎoyánlìngsèzúgōngzuǒqiūmíngchǐzhīqiūyìchǐ子曰：巧言、令色、足恭，左丘明耻之，丘亦耻zhīnìyuànéryǒuqírénzuǒqiūmíngchǐzhīqiūyìchǐzhī之；匿怨而友其人，左丘明耻之，丘亦耻之。yányuānjìlùshìzǐyuēhégèyáněrzhìzǐlùyuēyuàn颜渊、季路侍。子曰：盍各言尔志。子路曰：愿chēmǎyìqīngqiúyǔpéngyǒugòngbìzhīérwúhànyányuānyuēyuàn车马衣轻裘，与朋友共，敝之而无憾。颜渊曰：愿wúfáshànwúshīláozǐlùyuēyuànwénzǐzhīzhìzǐyuēlǎo无伐善，无施劳。子路曰：愿闻子之志。子曰：老zhěānzhīpéngyǒuxìnzhīshàozhěhuáizhī者安之，朋友信之，少者怀之。zǐyuēyǐyǐhūwúwèijiànnéngjiànqíguòérnèizìsòngzhěyě子曰:已矣乎!吾未见能见其过,而内自讼者也。zǐyuēshíshìzhīyìbìyǒuzhōngxìnrúqiūzhěyānbùrúqiū子曰：十室之邑，必有忠信如丘者焉，不如丘zhīhàoxuéyě之好学也。第六章论语雍也篇zǐyuēyōngyěkěshǐnánmiàn子曰：雍也可使南面。zhònggōngwènzǐsāngbózǐzǐyuēkěyějiǎnzhònggōngyuējū仲弓问子桑伯子。子曰：可也简。仲弓曰：居jìngérxíngjiǎnyǐlínqímínbúyìkěhūjūjiǎnérxíngjiǎn敬而行简，以临其民，不亦可乎？居简而行简，wúnǎitàijiǎnhūzǐyuēyōngzhīyánrán无乃大简乎？子曰：雍之言然。āigōngwèndìzǐshúwéihàoxuékǒngzǐduìyuēyǒuyánhuízhě哀公问：弟子孰为好学？孔子对曰：有颜回者hàoxuébùqiānnùbúèrguòbúxìngduǎnmìngsǐyǐjīnyězéwū好学,不迁怒,不贰过,不幸短命死矣。今也则亡,wèiwénhàoxuézhěyě未闻好学者也。zǐhuáshǐyúqírǎnzǐwéiqímǔqǐngsùzǐyuēyǔzhīfǔ子华使于齐，冉子为其母请粟。子曰：与之釜。qǐngyìyuēyǔzhīyǔrǎnzǐyǔzhīsùwǔbǐngzǐyuēchìzhī请益，曰：与之庾。冉子与之粟五秉。子曰：赤之shìqíyěchéngféimǎyìqīngqiúwúwénzhīyějūnzǐzhōujíbú适齐也，乘肥马，衣轻裘；吾闻之也，君子周急不jìfù继富。yuánsīwéizhīzǎiyǔzhīsùjiǔbǎicízǐyuēwúyǐyǔ原思为之宰，与之粟九百，辞。子曰：毋，以与ěrlínlǐxiāngdǎnghū尔邻里乡党乎。zǐwèizhònggōngyuēlíniúzhīzǐxīngqiějiǎosuīyùwùyòng子谓仲弓曰：犁牛之子骍且角，虽欲勿用，shānchuānqíshězhū山川其舍诸？zǐyuēhuíyěqíxīnsānyuèbùwéirénqíyúzérìyuè子曰：回也，其心三月不违仁，其余，则日月zhìyānéryǐyǐ至焉而已矣。jìkāngzǐwènzhòngyóukěshǐcóngzhèngyěyúzǐyuēyóuyě季康子问：仲由可使从政也与？子曰：由也guǒyúcóngzhènghūhéyǒuyuēcìyěkěshǐcóngzhèngyěyúyuē果，于从政乎何有？曰：赐也可使从政也与？曰：cìyědáyúcóngzhènghūhéyǒuyuēqiúyěkěshǐcóngzhèngyěyú赐也达,于从政乎何有?曰:求也可使从政也与?yuēqiúyěyìyúcóngzhènghūhéyǒu曰：求也艺，于从政乎何有。jìshìshǐmǐnzǐqiānwéibìzǎimǐnzǐqiānyuēshànwèiwǒcí季氏使闵子骞为费宰。闵子骞曰：善为我辞yānrúyǒufùwǒzhězéwúbìzàiwènshàngyǐ焉。如有复我者，则吾必在汶上矣。bóniúyǒujízǐwènzhīzìyǒuzhíqíshǒuyuēwángzhīmìngyǐ伯牛有疾，子问之，自牖执其手，曰：亡之，命矣fúsīrényěéryǒusījíyěsīrényěéryǒusījíyě夫。斯人也而有斯疾也，斯人也而有斯疾也。zǐyuēxiánzāihuíyěyìdānshíyìpiáoyǐnzàilòuxiàng子曰：贤哉，回也。一箪食，一瓢饮，在陋巷，rénbùkānqíyōuhuíyěbùgǎiqílèxiánzāihuíyě人不堪其忧，回也不改其乐。贤哉，回也。rǎnqiúyuēfēibùyuèzǐzhīdàolìbùzúyězǐyuēlì冉求曰：非不说子之道，力不足也。子曰：力bùzúzhězhōngdàoérfèijīnrǔhuà不足者，中道而废，今女画。zǐwèizǐxiàyuērǔwéijūnzǐrúwúwéixiǎorénrú子谓子夏曰：女为君子儒，无为小人儒。zǐyóuwéiwǔchéngzǎizǐyuērǔdérényāněrhūyuēyǒu子游为武城宰。子曰：女得人焉耳乎？曰：有tántáimièmíngzhěxíngbùyóujìngfēigōngshìwèichángzhìyúyǎnzhīshìyě澹台灭明者，行不由径，非公事，未尝至于偃之室也。zǐyuēmèngzhīfǎnbùfábēnérdiànjiāngrùméncèqímǎ子曰：孟之反不伐，奔而殿，将入门，策其马yuēfēigǎnhòuyěmǎbújìnyě曰，非敢后也，马不进也。zǐyuēbùyǒuzhùtuózhīnìngéryǒusòngzhāozhīměinánhūmiǎn子曰：不有祝鮀之佞，而有宋朝之美，难乎免yújīnzhīshìyǐ于今之世矣。zǐyuēshuínéngchūbùyóuhùhémòyóusīdàoyě子曰：谁能出不由户，何莫由斯道也。zǐyuēzhìshèngwénzéyěwénshèngzhìzéshǐwénzhìbīnbīn子曰：质胜文则野，文胜质则史，文质彬彬，ránhòujūnzǐ然后君子。zǐyuērénzhīshēngyězhíwǎngzhīshēngyěxìngérmiǎn子曰：人之生也直，罔之生也幸而免。zǐyuēzhīzhīzhěbùrúhàozhīzhěhàozhīzhěbùrúlèzhīzhě子曰：知之者，不如好之者；好之者，不如乐之者。zǐyuēzhōngrényǐshàngkěyǐyǔshàngyězhōngrényǐxiàbù子曰：中人以上，可以语上也；中人以下，不kěyǐyǔshàngyě可以语上也。fánchíwènzhìzǐyuēwùmínzhīyìjìngguǐshénéryuǎnzhī樊迟问知。子曰：务民之义，敬鬼神而远之，kěwèizhìyǐwènrényuērénzhěxiānnánérhòuhuòkěwèirényǐ可谓知矣。问仁，曰：仁者先难而后获，可谓仁矣。zǐyuēzhìzhělèshuǐrénzhělèshānzhìzhědòngrénzhějìng子曰：知者乐水，仁者乐山；知者动，仁者静；zhìzhělèrénzhěshòu知者乐，仁者寿。zǐyuēqíyíbiànzhìyúlǔlǔyíbiànzhìyúdào子曰：齐一变至于鲁，鲁一变至于道。zǐyuēgūbùgūgūzāigūzāi子曰：觚不觚，觚哉，觚哉。zǎiwǒwènyuērénzhěsuīgàozhīyuējǐngyǒurényānqícóngzhī宰我问曰：仁者，虽告之曰，井有人焉，其从之yězǐyuēhéwéiqírányějūnzǐkěshìyěbùkěxiànyě也？子曰：何为其然也？君子可逝也，不可陷也；kěqīyěbùkěwǎngyě可欺也，不可罔也。zǐyuējūnzǐbóxuéyúwényuēzhīyǐlǐyìkěyǐfúpànyǐfú子曰：君子博学于文，约之以礼，亦可以弗畔矣夫。zǐjiànnánzǐzǐlùbúyuèfūzǐshǐzhīyuēyǔsuǒfǒuzhě子见南子，子路不说。夫子矢之曰：予所否者，tiānyànzhītiānyànzhī天厌之、天厌之。zǐyuēzhōngyōngzhīwéidéyěqízhìyǐhūmínxiǎnjiǔyǐ子曰：中庸之为德也，其至矣乎。民鲜久矣。zǐgòngyuērúyǒubóshīyúmínérnéngjìzhònghérúkěwèi子贡曰：如有博施于民，而能济众，何如？可谓rénhūzǐyuēhéshìyúrénbìyěshènghūyáoshùnqíyóubìngzhū仁乎？子曰：何事于仁，必也圣乎，尧舜其犹病诸。fúrénzhějǐyùlìérlìrénjǐyùdáérdárénnéngjìnqǔ夫仁者，己欲立而立人，己欲达而达人，能近取pìkěwèirénzhīfāngyěyǐ譬，可谓仁之方也已。第七章论语述而篇zǐyuēshùérbúzuòxìnérhàogǔqièbǐyúwǒlǎopéng子曰：述而不作，信而好古，窃比于我老彭。zǐyuēmòérzhìzhīxuéérbúyànhuìrénbújuànhéyǒuyú子曰：默而识之，学而不厌，诲人不倦，何有于wǒzāi我哉。zǐyuēdézhībùxiūxuézhībùjiǎngwényìbùnéngxǐbúshàn子曰：德之不修，学之不讲，闻义不能徙，不善bùnénggǎishìwúyōuyě不能改，是吾忧也。zǐzhīyànjūshēnshēnrúyěyāoyāorúyě子之燕居，申申如也，夭夭如也。zǐyuēshènyǐwúshuāiyějiǔyǐwúbúfùmèngjiànzhōugōng子曰：甚矣，吾衰也！久矣，吾不复梦见周公。zǐyuēzhìyúdàojùyúdéyīyúrényóuyúyì子曰：志于道，据于德，依于仁，游于艺。zǐyuēzìxíngshùxiūyǐshàngwúwèichángwúhuìyān子曰：自行束修以上，吾未尝无诲焉。zǐyuēbúfènbùqǐbùfěibùfājǔyīyúbùyǐsānyú子曰：不愤不启，不悱不发，举一隅不以三隅fǎnzébúfùyě反，则不复也。zǐshíyúyǒusāngzhězhīcèwèichángbǎoyě子食于有丧者之侧，未尝饱也。zǐyúshìrìkūzébùgē子于是日哭，则不歌。zǐwèiyányuānyuēyòngzhīzéxíngshězhīzécángwéiwǒyǔěr子谓颜渊曰：用之则行，舍之则藏，惟我与尔yǒushìfúzǐlùyuēzǐxíngsānjūnzéshuíyǔzǐyuēbàohǔpíng有是夫。子路曰：子行三军则谁与？子曰：暴虎冯hésǐérwúhuǐzhěwúbùyǔyěbìyělínshìérjùhàomóu河，死而无悔者，吾不与也。必也临事而惧，好谋érchéngzhěyě而成者也。zǐyuēfùérkěqiúyěsuīzhíbiānzhīshìwúyìwéizhī子曰：富而可求也，虽执鞭之士，吾亦为之。rúbùkěqiúcóngwúsuǒhào如不可求，从吾所好。zǐzhīsuǒshènzhāizhànjí子之所慎：齐、战、疾。zǐzàiqíwénsháosānyuèbùzhīròuwèiyuēbùtúwéiyuèzhī子在齐闻《韶》，三月不知肉味。曰：不图为乐之zhìyúsīyě至于斯也。rǎnyǒuyuēfūzǐwèiwèijūnhūzǐgòngyuēnuòwújiāngwèn冉有曰：夫子为卫君乎？子贡曰：诺，吾将问zhīrùyuēbóyíshūqíhérényěyuēgǔzhīxiánrényě之。入，曰：伯夷、叔齐，何人也？曰：古之贤人也。yuēyuànhūyuēqiúrénérdérényòuhéyuànchūyuēfūzǐbú曰：怨乎？曰：求仁而得仁，又何怨。出，曰：夫子不wèiyě为也。zǐyuēfànshūshíyǐnshuǐqǔgōngérzhěnzhīlèyìzàiqízhōng子曰:饭疏食饮水,曲肱而枕之,乐亦在其中yǐbùyìérfùqiěguìyúwǒrúfúyún矣。不义而富且贵，于我如浮云。zǐyuējiāwǒshùniánwǔshíyǐxuéyìkěyǐwúdàguòyǐ子曰：加我数年，五、十以学《易》，可以无大过矣。zǐsuǒyǎyánshīshūzhílǐjiēyǎyányě子所雅言，《诗》《书》执礼，皆雅言也。yègōngwènkǒngzǐyúzǐlùzǐlùbúduìzǐyuērǔxībù叶公问孔子于子路，子路不对。子曰：女奚不yuēqíwéirényěfāfènwàngshílèyǐwàngyōubùzhīlǎozhījiāng曰，其为人也,发愤忘食,乐以忘忧,不知老之将zhìyúněr至云尔。zǐyuēwǒfēishēngérzhīzhīzhěhàogǔmǐnyǐqiúzhīzhěyě子曰:我非生而知之者，好古，敏以求之者也。zǐbùyǔguàilìluànshén子不语：怪、力、乱、神。zǐyuēsānrénxíngbìyǒuwǒshīyānzéqíshànzhěércóngzhī子曰：三人行，必有我师焉。择其善者而从之，qíbúshànzhěérgǎizhī其不善者而改之。zǐyuētiānshēngdéyúyǔhuántuíqírúyǔhé子曰：天生德于予，桓魋其如予何。zǐyuēèrsānzǐyǐwǒwéiyǐnhūwúwúyǐnhūěrwúwú子曰：二三子以我为隐乎，吾无隐乎尔，吾无xíngérbùyǔèrsānzǐzhěshìqiūyě行而不与二三子者，是丘也。zǐyǐsìjiàowénxíngzhōngxìn子以四教：文、行、忠、信。zǐyuēshèngrénwúbùdéérjiànzhīyǐdéjiànjūnzǐzhě子曰：圣人吾不得而见之矣，得见君子者，sīkěyǐzǐyuēshànrénwúbùdéérjiànzhīyǐdéjiànyǒuhéng斯可矣。子曰：善人吾不得而见之矣，得见有恒zhěsīkěyǐwūérwéiyǒuxūérwéiyíngyuēérwéitàinánhū者斯可矣。亡而为有，虚而为盈，约而为泰，难乎yǒuhéngyǐ有恒矣。zǐdiàoérbùgāngyìbùshèxiǔ子钓而不纲，弋不射宿。zǐyuēgàiyǒubùzhīérzuòzhīzhěwǒwúshìyěduōwén子曰：盖有不知而作之者，我无是也；多闻，zéqíshànzhěércóngzhīduōjiànérzhìzhīzhīzhīcìyě择其善者而从之，多见而识之，知之次也。hùxiāngnányǔyántóngzǐjiànménrénhuòzǐyuēyǔqíjìn互乡难与言，童子见，门人惑。子曰：与其进yěbùyǔqítuìyěwéihéshènrénjiéjǐyǐjìnyǔqíjiéyě也，不与其退也。唯何甚。人洁己以进，与其洁也，bùbǎoqíwǎngyě不保其往也。zǐyuērényuǎnhūzāiwǒyùrénsīrénzhìyǐ子曰：仁远乎哉？我欲仁，斯仁至矣。chénsībàiwènzhāogōngzhīlǐhūkǒngzǐyuēzhīlǐkǒngzǐ陈司败问：昭公知礼乎？孔子曰：知礼。孔子tuìyīwūmǎqīérjìnzhīyuēwúwénjūnzǐbùdǎngjūnzǐyì退。揖巫马期而进之曰：吾闻君子不党，君子亦dǎnghūjūnqǔyúwúwéitóngxìngwèizhīwúmèngzǐjūnérzhīlǐ党乎？君取于吴，为同姓，谓之吴孟子。君而知礼，shúbùzhīlǐwūmǎqīyǐgàozǐyuēqiūyěxìnggǒuyǒuguò孰不知礼！巫马期以告。子曰：丘也幸，苟有过，rénbìzhīzhī人必知之。zǐyǔréngēérshànbìshǐfǎnzhīérhòuhèzhī子与人歌而善，必使反之，而后和之。zǐyuēwénmòwúyóurényěgōngxíngjūnzǐzéwúwèizhī子曰：文，莫吾犹人也，躬行君子，则吾未之yǒudé有得。zǐyuēruòshèngyǔrénzéwúqǐgǎnyìwéizhībúyànhuì子曰：若圣与仁，则吾岂敢，抑为之不厌，诲rénbújuànzékěwèiyúněryǐyǐgōngxīhuáyuēzhèngwéidìzǐ人不倦，则可谓云尔已矣。公西华曰：正唯弟子bùnéngxuéyě不能学也。zǐjíbìngzǐlùqǐngdǎozǐyuēyǒuzhūzǐlùduìyuēyǒu子疾病，子路请祷。子曰：有诸？子路对曰：有zhīlěiyuēdǎoěryúshàngxiàshénqízǐyuēqiūzhīdǎojiǔyǐ之，诔曰：祷尔于上下神祇。子曰：丘之祷久矣。zǐyuēshēzébúxùnjiǎnzégùyǔqíbúxùnyěnìnggù子曰：奢则不逊，俭则固；与其不逊也，宁固。zǐyuējūnzǐtǎndàngdàngxiǎorénchángqīqī子曰：君子坦荡荡，小人长戚戚。zǐwēnérlìwēiérbùměnggōngérān子温而厉，威而不猛，恭而安。第八章论语泰伯篇zǐyuētàibóqíkěwèizhìdéyěyǐyǐsānyǐtiānxiàràng子曰：泰伯其可谓至德也已矣，三以天下让，mínwúdéérchēngyān民无得而称焉。zǐyuēgōngérwúlǐzéláoshènérwúlǐzéxǐyǒngérwú子曰：恭而无礼则劳，慎而无礼则葸，勇而无lǐzéluànzhíérwúlǐzéjiǎojūnzǐdǔyúqīnzémínxīngyú礼则乱，直而无礼则绞。君子笃于亲，则民兴于réngùjiùbùyízémínbùtōu仁。故旧不遗，则民不偷。zēngzǐyǒujízhàoméndìzǐyuēqǐyǔzúqǐyǔshǒushī曾子有疾，召门弟子曰：启予足，启予手。诗yúnzhànzhànjīngjīngrúlínshēnyuānrúlǚbóbīngérjīnérhòu云：战战兢兢，如临深渊，如履薄冰。而今而后，wúzhīmiǎnfúxiǎozǐ吾知免夫，小子。zēngzǐyǒujímèngjìngzǐwènzhīzēngzǐyányuēniǎozhījiāngsǐ曾子有疾，孟敬子问之。曾子言曰：鸟之将死，qímíngyěāirénzhījiāngsǐqíyányěshànjūnzǐsuǒguìhūdào其鸣也哀。人之将死，其言也善。君子所贵乎道zhěsāndòngróngmàosīyuǎnbàomànyǐzhèngyánsèsījìnxìnyǐ者三：动容貌，斯远暴慢矣；正颜色，斯近信矣；chūcíqìsīyuǎnbǐbèiyǐbiāndòuzhīshìzéyǒusīcún出辞气，斯远鄙倍矣。笾豆之事，则有司存。zēngzǐyuēyǐnéngwènyúbùnéngyǐduōwènyúguǎyǒu