道德经 拼音版

道德经第一章dàokědào,fēichángdào;míngkěmíng,fēichángmíng.道可道，非常道；名可名，非常名。wúmíng,tiāndìzhīshǐ;yǒumíngwànwùzhīmǔ.无名，天地之始；有名，万物之母。gùchángwú,yùyǐguānqímiào;chángyǒu,yùyǐguānqíjiào.故常无，欲以观其妙；常有，欲以观其徼。cǐliǎngzhě,tongchūéryìmíng,tóngwèizhīxuán,xuánzhīyòuxuán,zhòngmiàozhīmén.此两者，同出而异名，同谓之玄，玄之又玄，众妙之门。第二章tiānxiàjiēzhīměizhīwéiměisīèyǐ天下皆知美之为美，斯恶已。jiēzhīshànzhīwéishànsībùshànyǐ皆知善之为善，斯不善已。gùyǒuwúxiāngshēngnányìxiāngchéngchángduǎnxiāngxíng故有无相生，难易相成，长短相形，gāoxiàxiāngqīngyīnshēngxiānghèqiánhòuxiāngsuí高下相倾，音声相和，前后相随。shìyǐshèngrénchǔwúwéizhīshìxíngbùyánzhījiào是以圣人处无为之事，行不言之教，wànwùzuòyānérbùcíshēngérbùyǒuwéiérbù万物作焉而不辞，生而不有，为而不shìgōngchéngérfújū恃，功成而弗居。fūwéifújūshìyǐbùqù夫唯弗居，是以不去。第三章bùshàngxiànshǐmínbùzhēng不尚贤，使民不争；bùguìnándézhīhuòshǐmínbùwéidào不贵难得之货，使民不为盗；bùxiànkěyùshǐmínxīnbúluàn不见可欲，使民心不乱。shìyǐshèngrénzhīzhìxūqíxīnshíqífùruòqí是以圣人之治，虚其心，实其腹，弱其zhìqiángqígǔ志，强其骨。chángshǐmínwúzhīwúyùshǐfūzhìzhěbùgǎnwéiyě常使民无知无欲，使夫智者不敢为也。wéiwúwéizéwúbùzhì为无为，则无不治。第四章dàochōngéryòngzhīhuòbùyíng道冲，而用之或不盈。yuānxīsìwànwùzhīzōng渊兮，似万物之宗。cuòqíruìjiěqífēnhéqíguāngtóngqíchén挫其锐，解其纷，和其光，同其尘。zhànxīsìruòcún湛兮，似若存。wúbùzhīshuízhīzǐxiàngdìzhīxiān吾不知谁之子，象帝之先。第五章tiāndìbùrényǐwànwùwéichúgǒu天地不仁，以万物为刍狗；shèngrénbùrényǐbǎixìngwéichúgǒu圣人不仁，以百姓为刍狗。tiāndìzhījiānqíyóutuóyuèhūxūérbùqūdòngéryùchū天地之间，其犹橐龠乎？虚而不屈，动而愈出。duōyánshùqióngbùrúshǒuzhōng多言数穷，不如守中。第六章gǔshénbùsǐshìwèixuánpìn谷神不死，是谓玄牝。xuánpìnzhīménshìwèitiāndìgēnmiánmiánruòcúnyòng玄牝之门，是谓天地根。绵绵若存，用zhībùqín之不勤。第七章tiānchángdìjiǔ天长地久。tiāndìsuǒyǐnéngchángqiějiǔzhě天地所以能长且久者，yǐqíbùzìshēnggùnéngchángshēng以其不自生，故能长生。shìyǐshèngrénhòuqíshēnérshēnxiānwàiqíshēnér是以圣人后其身而身先；外其身而shēncún身存。fēiyǐqíwúsīyégùnéngchéngqísī非以其无私邪，故能成其私。第八章shàngshànruòshuǐ上善若水。shuǐshànlìwànwùérbùzhēng水善利万物而不争；chǔzhòngrénzhīsuǒwùgùjīyúdào处众人之所恶，故几于道。jūshàndìxīnshànyuānyǔshànrényánshànxìnzhèng居善地，心善渊，与善仁，言善信，政shànzhìshìshànnéngdòngshànshí善治，事善能，动善时。fūwéibùzhēnggùwúyóu夫唯不争，故无尤。第九章chíéryíngzhībùrúqíyǐ持而盈之，不如其已；chuǎiérruìzhībùkěchángbǎo揣而锐之，不可长保。jīnyùmǎntángmòzhīnéngshǒu金玉满堂，莫之能守；fùguìérjiāozìyíqíjiù富贵而骄，自遗其咎。gōngsuìshēntuìtiānzhīdào功遂身退，天之道。第十章zàiyíngpòbàoyīnéngwúlíhū载营魄抱一，能无离乎？zhuānqìzhìróunéngyīngérhū专气致柔，能婴儿乎？díchúxuánlǎnnéngwúcīhū涤除玄览，能无疵乎？àimínzhìguónéngwúzhìhū爱民治国，能无知乎？tiānménkāihénéngwúcíhū天门开阖，能无雌乎？míngbáisìdánéngwúwéihū明白四达，能无为乎？shēngzhīxùzhīshēngérbùyǒuwéiérbùshìzhǎng生之畜之，生而不有，为而不恃，长érbùzǎishìwèixuándé而不宰，是谓玄德。第十一章sānshífúgòngyīgǔdāngqíwúyǒuchēzhīyòng三十辐，共一毂，当其无，有车之用。shānzhíyǐwéiqìdāngqíwúyǒuqìzhīyòng埏埴以为器，当其无，有器之用。záohùyǒuyǐwéishìdāngqíwúyǒushìzhīyòng凿户牖以为室，当其无，有室之用。gùyǒuzhīyǐwéilìwúzhīyǐwéiyòng故有之以为利，无之以为用。第十二章wǔsèlìngrénmùmáng五色令人目盲；wǔyīnlìngréněrlóng五音令人耳聋；wǔwèilìngrénkǒushuǎng五味令人口爽；chíchěngtiánlièlìngrénxīnfākuáng驰骋畋猎，令人心发狂；nándézhīhuòlìngrénxíngfáng难得之货，令人行妨。shìyǐshèngrénwèifùbùwèimùgùqùbǐqǔcǐ是以圣人为腹不为目，故去彼取此。第十三章chǒngrǔruòjīngguìdàhuànruòshēn宠辱若惊，贵大患若身。héwèichǒngrǔruòjīng何谓宠辱若惊？chǒngwéixiàdézhīruòjīngshīzhīruòjīngshìwèichǒng宠为下，得之若惊，失之若惊，是谓宠rǔruòjīng辱若惊。héwèiguìdàhuànruòshēn何谓贵大患若身？wúsuǒyǐyǒudàhuànzhěwéiwúyǒushēnjíwúwú吾所以有大患者，为吾有身，及吾无shēnwúyǒuhéhuàn身，吾有何患！gùguìyǐshēnwéitiānxiàruòkějìtiānxià故贵以身为天下，若可寄天下；àiyǐshēnwéitiānxiàruòkětuōtiānxià爱以身为天下，若可托天下。第十四章shìzhībùjiànmíngyuēyí视之不见，名曰夷；tīngzhībùwénmíngyuēxī听之不闻，名曰希；tuánzhībùdémíngyuēwēi抟之不得，名曰微。cǐsānzhěbùkězhìjiégùhúnérwéiyī此三者不可致诘，故混而为一。qíshàngbùjiǎoqíxiàbùmèi其上不皦，其下不昧。shéngshéngbùkěmíngfùguīyúwúwù绳绳不可名，复归于无物。shìwèiwúzhuàngzhīzhuàngwúwùzhīxiàngshìwèihuǎng是谓无状之状，无物之象，是谓恍hū惚。yíngzhībùjiànqíshǒusuízhībùjiànqíhòu迎之不见其首，随之不见其后。zhígǔzhīdàoyǐyùjīnzhīyǒu执古之道，以御今之有。néngzhīgǔshǐshìwèidàojì能知古始，是谓道纪。第十五章gǔzhīshànwéidàozhěwēimiàoxuántōngshēnbùkěshí古之善为道者，微妙玄通，深不可识。fūwéibùkěshígùqiǎngwéizhīróng夫唯不可识，故强为之容：yùxīruòdōngshèchuān豫兮若冬涉川；yóuxīruòwèisìlín犹兮若畏四邻；yǎnxīqíruòróng俨兮其若容；huànxīruòbīngzhījiāngshì涣兮若冰之将释；dūnxīqíruòpǔ敦兮其若朴；kuàngxīqíruògǔ旷兮其若谷；hùnxīqíruòzhuó混兮其若浊。shúnéngzhuóyǐjìngzhīxúqīng孰能浊以静之徐清。shúnéngānyǐjiǔdòngzhīxúshēng孰能安以久动之徐生。bǎocǐdàozhěbùyùyíng保此道者不欲盈。fūwéibùyínggùnéngbìérxīnchéng夫唯不盈，故能蔽而新成。第十六章zhìxūjíshǒujìngdǔ致虚极，守静笃。wànwùbìngzuòwúyǐguānqífù万物并作，吾以观其复。fūwùyúnyúngèfùguīqígēn夫物芸芸，各复归其根。guīgēnyuējìngjìngyuēfùmìng归根曰静，静曰复命。fùmìngyuēchángzhīchángyuēmíng复命曰常，知常曰明。bùzhīchángwàngzuòxiōng不知常，妄作凶。zhīchángróngróngnǎigōng知常容，容乃公，gōngnǎiquánquánnǎitiān公乃全，全乃天，tiānnǎidàodàonǎijiǔmòshēnbùdài天乃道，道乃久，没身不殆。第十七章tàishàngbùzhīyǒuzhī太上，不知有之；qícìqīnéryùzhī其次，亲而誉之；qícìwèizhī其次，畏之；qícìwǔzhī其次，侮之。xìnbùzúyānyǒubùxìnyān信不足焉，有不信焉。yōuxīqíguìyángōngchéngshìsuìbǎixìngjiēwèi悠兮其贵言，功成事遂，百姓皆谓：wǒzìrán“我自然”。第十八章dàdàofèiyǒurényì大道废，有仁义；zhìhuìchūyǒudàwěi智慧出，有大伪；liùqīnbúhéyǒuxiàocí六亲不和，有孝慈；guójiāhūnluànyǒuzhōngchén国家昏乱，有忠臣。第十九章juéshèngqìzhìmínlìbǎibèi绝圣弃智，民利百倍；juérénqìyìmínfùxiàocí绝仁弃义，民复孝慈；juéqiǎoqìlìdàozéiwúyǒu绝巧弃利，盗贼无有。cǐsānzhěyǐwéiwénbùzúgùlìngyǒusuǒshǔ此三者，以为文不足，故令有所属：jiànsùbàopǔshǎosīguǎyùjuéxuéwúyōu见素抱朴，少思寡欲，绝学无忧。第二十章juéxuéwúyōu绝学无忧。wéizhīyǔēxiāngqùjǐhé唯之与阿，相去几何。shànzhīyǔèxiāngqùruòhé善之与恶，相去若何。rénzhīsuǒwèibúkěbùwèi人之所畏，不可不畏。huāngxīqíwèiyāngzāi荒兮，其未央哉。zhòngrénxīxīrúxiǎngtàiláorúchūndēngtái众人熙熙，如享太牢，如春登台。wǒdúbóxīqíwèizhàorúyīngérzhīwèihái我独泊兮，其未兆，如婴儿之未孩；lěilěixīruòwúsuǒguī儡儡兮，若无所归。zhòngrénjiēyǒuyúérwǒdúruòyíwǒyúrénzhī众人皆有余，而我独若遗。我愚人之xīnyězāidùndùnxī心也哉，沌沌兮！súrénzhāozhāowǒdúhūnhūn俗人昭昭，我独昏昏。súrénchácháwǒdúmènmèn俗人察察，我独闷闷。dànxīqíruòhǎi澹兮其若海；liáoxīruòwúzhǐ飂兮若无止。zhòngrénjiēyǒuyǐérwǒdúwánsìbǐ众人皆有以，而我独顽似鄙。wǒdúyìyúrénérguìshímǔ我独异于人，而贵食母。第二十一章kǒngdézhīróngwéidàoshìcóng孔德之容，惟道是从。dàozhīwéiwùwéihuǎngwéihū道之为物，惟恍惟惚。hūxīhuǎngxīqízhōngyǒuxiàng惚兮恍兮，其中有象；huǎngxīhūxīqízhōngyǒuwù恍兮惚兮，其中有物。yǎoxīmíngxīqízhōngyǒujīng窈兮冥兮，其中有精；qíjīngshènzhēnqízhōngyǒuxìn其精甚真，其中有信。zìgǔjíjīnqímíngbùqùyǐyuèzhòngfǔ自古及今，其名不去，以阅众甫。wúhéyǐzhīzhòngfǔzhīránzāiyǐcǐ吾何以知众甫之然哉。以此。第二十二章qǔzéquánwǎngzézhíwāzéyíngbìzéxīnshǎozé曲则全，枉则直，洼则盈，敝则新，少则déduōzéhuò得，多则惑。shìyǐshèngrénbàoyīwéitiānxiàshì是以圣人抱一为天下式。bùzìxiàngùmíng不自见，故明；bùzìshìgùzhāng不自是，故彰；bùzìfágùyǒugōng不自伐，故有功；bùzìjīngùcháng不自矜，故长。fūwéibùzhēnggùtiānxiàmònéngyǔzhīzhēng夫唯不争，故天下莫能与之争。gǔzhīsuǒwèiqūzéquánzhěqǐxūyánzāi古之所谓曲则全者，岂虚言哉。chéngquánérguīzhī诚全而归之。第二十三章xīyánzìrán希言自然。gùpiāofēngbùzhōngzhāozhòuyǔbùzhōngrì故飘风不终朝，骤雨不终日。shúwéicǐzhětiāndìtiāndìshàngbùnéngjiǔérkuàng孰为此者？天地。天地尚不能久，而况yúrénhū于人乎。gùcóngshìyúdàozhětongyúdàodézhětongyúdé故从事于道者，同于道；德者，同于德；shīzhětongyúshī失者，同于失。tongyúdàozhědàoyìlèdézhī同于道者，道亦乐得之；tongyúdézhědéyìlèdézhī同于德者，德亦乐得之；tongyúshīzhěshīyìlèshīzhī同于失者，失亦乐失之。xìnbùzúyānyǒubùxìnyān信不足焉，有不信焉。第二十四章qǐzhěbùlìkuàzhěbùxíng企者不立；跨者不行；zìxiànzhěbùmíngzìshìzhěbùzhāng自见者不明；自是者不彰；zìfázhěwúgōngzìjīnzhěbùcháng自伐者无功；自矜者不长。qízàidàoyěyuēyúshízhuìxíng其在道也，曰余食赘形。wùhuòwùzhīgùyǒudàozhěbùchǔ物或恶之，故有道者不处。第二十五章yǒuwùhúnchéngxiāntiāndìshēng有物混成，先天地生。jìxīliáoxīdúlìérbùgǎi寂兮寥兮，独立而不改，zhōuxíngérbùdàikěyǐwéitiānxiàmǔ周行而不殆，可以为天下母。wúbùzhīqímíngzìzhīyuēdàoqiǎngwéizhīmíngyuē吾不知其名，字之曰道，强为之名曰dà大。dàyuēshìshìyuēyuǎnyuǎnyuēfǎn大曰逝，逝曰远，远曰反。gùdàodàtiāndàdìdàrényìdà故道大，天大，地大，人亦大。yùzhōngyǒusìdàérrénjūqíyīyān域中有四大，而人居其一焉。rénfǎdìdìfǎtiāntiānfǎdàodàofǎzìrán人法地，地法天，天法道，道法自然。第二十六章zhòngwéiqīnggēnjìngwéizàojūn重为轻根，静为躁君。shìyǐjūnzǐzhōngrìxíngbùlízīzhòng是以君子终日行不离辎重。suīyǒuróngguānyànchǔchāorán虽有荣观，燕处超然。nàihéwànshèngzhīzhǔéryǐshēnqīngtiānxià奈何万乘之主，而以身轻天下？qīngzéshīgēnzàozéshījūn轻则失根，躁则失君。第二十七章shànxíngwúzhéjìshànyánwúxiázhéshànshùbúyòng善行无辙迹，善言无瑕谪，善数不用chóucèshànbìwúguānjiànérbúkěkāishànjiéwú筹策；善闭无关楗而不可开，善结无shéngyuēérbúkějiě绳约而不可解。shìyǐshèngrénchángshànjiùréngùwúqìrén是以圣人常善救人，故无弃人；chángshànjiùwùgùwúqìwùshìwèixímíng常善救物，故无弃物，是谓袭明。gùshànrénzhěbùshànrénzhīshī故善人者，不善人之师；bùshànrénzhěshànrénzhīzī不善人者，善人之资。bùguìqíshībùàiqízī不贵其师，不爱其资，suīzhìdàmíshìwèiyàomiào虽智大迷，是谓要妙。第二十八章zhīqíxióngshǒuqícíwéitiānxiàxī知其雄，守其雌，为天下溪。wéitiānxiàxīchángdébùlífùguīyúyīngér为天下溪，常德不离，复归于婴儿。zhīqíbáishǒuqíhēiwéitiānxiàshì知其白，守其黑，为天下式。wéitiānxiàshìchángdébùtèfùguīyúwújí为天下式，常德不忒，复归于无极。zhīqíróngshǒuqírǔwéitiānxiàgǔ知其荣，守其辱，为天下谷。wéitiānxiàgǔchángdénǎizúfùguīyúpǔ为天下谷，常德乃足，复归于朴。pǔsànzéwéiqìshèngrényòngzhīzéwéiguānzhǎng朴散则为器，圣人用之，则为官长，gùdàzhìbùgē故大智不割。第二十九章jiāngyùqǔtiānxiàérwéizhīwújiànqíbùdéyǐ将欲取天下而为之，吾见其不得已。tiānxiàshénqìbùkěwéiyěbùkězhíyě天下神器，不可为也，不可执也。wéizhěbàizhīzhízhěshīzhī为者败之，执者失之。gùwùhuòxínghuòsuíhuòxūhuòchuī故物或行或随；或嘘或吹；huòqiánghuòléihuòzǎihuòhuī或强或羸；或载或隳。shìyǐshèngrénqùshènqùshēqùtài是以圣人去甚，去奢，去泰。第三十章yǐdàozuǒrénzhǔzhěbúyǐbīngqiángtiānxiàqíshì以道佐人主者，不以兵强天下，其事hǎohuán好还。shīzhīsuǒchùjīngjíshēngyāndàjūnzhīhòubìyǒu师之所处，荆棘生焉；大军之后，必有xiōngnián凶年。shànzhěguǒéryǐbùgǎnyǐqǔqiáng善者果而已，不敢以取强。guǒérwùjīnguǒérwùfáguǒérwùjiāo果而勿矜，果而勿伐，果而勿骄。guǒérbùdéyǐguǒérwùqiáng果而不得已，果而勿强。wùzhuàngzélǎoshìwèibùdàobùdàozǎoyǐ物壮则老，是谓不道，不道早已。第三十一章fūbīngzhěbùxiángzhīqì夫兵者，不祥之器，wùhuòwùzhīgùyǒudàozhěbùchǔ物或恶之，故有道者不处。jūnzǐjūzéguìzuǒyòngbīngzéguìyòu君子居则贵左，用兵则贵右。bīngzhěbùxiángzhīqìfēijūnzǐzhīqì兵者不祥之器，非君子之器，bùdéyǐéryòngzhītiándànwéishàng不得已而用之，恬淡为上。shèngérbùměiérměizhīzhěshìlèshārén胜而不美，而美之者，是乐杀人。fūlèshārénzhězébùkědézhìyútiānxiàyǐ夫乐杀人者，则不可得志于天下矣。jíshìshàngzuǒxiōngshìshàngyòu吉事尚左，凶事尚右。piānjiāngjūnjūzuǒshàngjiāngjūnjūyòuyányǐsānglǐ偏将军居左，上将军居右，言以丧礼chùzhī处之。shārénzhīzhòngyǐbēiāiqìzhīzhànshèngyǐsànglǐ杀人之众，以悲哀泣之；战胜，以丧礼chùzhī处之。第三十二章dàochángwúmíng道常无名。pǔsuīxiǎotiānxiàmònéngchényě朴虽小，天下莫能臣也。hóuwángruònéngshǒuzhīwànwùjiāngzìbīn侯王若能守之，万物将自宾。tiāndìxiānghéyǐjiànggānlùmínmòzhīlìngérzì天地相合，以降甘露，民莫之令而自jūn均。shǐzhìyǒumíngmíngyìjìyǒufūyìjiāngzhīzhǐzhī始制有名，名亦既有，夫亦将知止，知zhǐkěyǐbùdài止可以不殆。pìdàozhīzàitiānxiàyóuchuāngǔzhīyújiānghǎi譬道之在天下，犹川谷之于江海。第三十三章zhīrénzhězhìzìzhīzhěmíng知人者智，自知者明。shèngrénzhěyǒulìzìshèngzhěqiáng胜人者有力，自胜者强。zhīzúzhěfùqiángxíngzhěyǒuzhì知足者富，强行者有志。bùshīqísuǒzhějiǔsǐérbùwángzhěshòu不失其所者久，死而不亡者寿。第三十四章dàdàofànxīqíkězuǒyòu大道泛兮，其可左右。wànwùshìzhīyǐshēngérbùcígōngchéngbùmíng万物恃之以生而不辞，功成不名yǒu有。yīyǎngwànwùérbùwéizhǔchángwúyùkěmíngyú衣养万物而不为主，常无欲，可名于xiǎo小。wànwùguīyānérbùwéizhǔkěmíngwéidà万物归焉而不为主，可名为大。yǐqízhōngbùzìwéidàgùnéngchéngqídà以其终不自为大，故能成其大。第三十五章zhídàxiàngtiānxiàwǎng执大象，天下往。wǎngérbùhàiānpíngtài往而不害，安平泰。lèyǔěrguòkèzhǐ乐与饵，过客止。dàozhīchūkǒudànhūqíwúwèi道之出口，淡乎其无味，shìzhībùzújiàntīngzhībùzúwényòngzhībùzú视之不足见，听之不足闻，用之不足jì既。第三十六章jiāngyùxīzhībìgùzhāngzhī将欲歙之，必故张之；jiāngyùruòzhībìgùqiángzhī将欲弱之，必故强之；jiāngyùfèizhībìgùxìngzhī将欲废之，必故兴之；jiāngyùqǔzhībìgùyǔzhī将欲取之，必故与之。shìwèiwēimíng是谓微明。róuruòshènggāngqiáng柔弱胜刚强。yúbùkětuōyúyuānguózhīlìqìbùkěyǐshì鱼不可脱于渊，国之利器不可以示rén人。第三十七章dàochángwúwéiérwúbùwéi道常无为而无不为。hóuwángruònéngshǒuzhīwànwùjiāngzìhuà侯王若能守之，万物将自化。huàéryùzuòwújiāngzhènzhīyǐwúmíngzhīpǔ化而欲作，吾将镇之以无名之朴。wúmíngzhīpǔfūyìjiāngbùyù无名之朴，夫亦将不欲。bùyùyǐjìngtiānxiàjiāngzìdìng不欲以静，天下将自定。