道德经拼音完整版

老子《道德经》第一章dàokědàofēichángdào道可道，非常道；míngkěmíngfēichángmíng名可名，非常名。wúmíngtiāndìzhīshǐ无名，天地之始；yǒumíngwànwùzhīmǔ有名，万物之母。gùchángwúyùyǐguānqímiào故常无，欲以观其妙；chángyǒuyùyǐguānqíjiào常有，欲以观其徼。cǐliǎngzhětongchūéryìmíngtóngwèizhīxuánxuánzhī此两者，同出而异名，同谓之玄，玄之yòuxuánzhòngmiàozhīmén又玄，众妙之门。第二章tiānxiàjiēzhīměizhīwéiměisīèyǐ天下皆知美之为美，斯恶已。jiēzhīshànzhīwéishànsībùshànyǐ皆知善之为善，斯不善已。gùyǒuwúxiāngshēngnányìxiāngchéngchángduǎnxiāngxíng故有无相生，难易相成，长短相形，gāoxiàxiāngqīngyīnshēngxiānghèqiánhòuxiāngsuí高下相倾，音声相和，前后相随。shìyǐshèngrénchǔwúwéizhīshìxíngbùyánzhījiào是以圣人处无为之事，行不言之教，wànwùzuòyānérbùcíshēngérbùyǒuwéiérbù万物作焉而不辞，生而不有，为而不shìgōngchéngérfújū恃，功成而弗居。fūwéifújūshìyǐbùqù夫唯弗居，是以不去。第三章bùshàngxiànshǐmínbùzhēng不尚贤，使民不争；bùguìnándézhīhuòshǐmínbùwéidào不贵难得之货，使民不为盗；bùxiànkěyùshǐmínxīnbúluàn不见可欲，使民心不乱。shìyǐshèngrénzhīzhìxūqíxīnshíqífùruòqí是以圣人之治，虚其心，实其腹，弱其zhìqiángqígǔ志，强其骨。chángshǐmínwúzhīwúyùshǐfūzhìzhěbùgǎnwéiyě常使民无知无欲，使夫智者不敢为也。wéiwúwéizéwúbùzhì为无为，则无不治。第四章dàochōngéryòngzhīhuòbùyíng道冲，而用之或不盈。yuānxīsìwànwùzhīzōng渊兮，似万物之宗。cuòqíruìjiěqífēnhéqíguāngtóngqíchén挫其锐，解其纷，和其光，同其尘。zhànxīsìruòcún湛兮，似若存。wúbùzhīshuízhīzǐxiàngdìzhīxiān吾不知谁之子，象帝之先。第五章tiāndìbùrényǐwànwùwéichúgǒu天地不仁，以万物为刍狗；shèngrénbùrényǐbǎixìngwéichúgǒu圣人不仁，以百姓为刍狗。tiāndìzhījiānqíyóutuóyuèhūxūérbùqūdòng天地之间，其犹橐龠乎虚而不屈，动éryùchū而愈出。duōyánshùqióngbùrúshǒuzhōng多言数穷，不如守中。第六章gǔshénbùsǐshìwèixuánpìn谷神不死，是谓玄牝。xuánpìnzhīménshìwèitiāndìgēnmiánmiánruòcúnyòng玄牝之门，是谓天地根。绵绵若存，用zhībùqín之不勤。第七章tiānchángdìjiǔ天长地久。tiāndìsuǒyǐnéngchángqiějiǔzhě天地所以能长且久者，yǐqíbùzìshēnggùnéngchángshēng以其不自生，故能长生。shìyǐshèngrénhòuqíshēnérshēnxiānwàiqíshēnér是以圣人后其身而身先；外其身而shēncún身存。fēiyǐqíwúsīyégùnéngchéngqísī非以其无私邪，故能成其私。第八章shàngshànruòshuǐ上善若水。shuǐshànlìwànwùérbùzhēng水善利万物而不争；chǔzhòngrénzhīsuǒwùgùjīyúdào处众人之所恶，故几于道。jūshàndìxīnshànyuānyǔshànrényánshànxìnzhèng居善地，心善渊，与善仁，言善信，政shànzhìshìshànnéngdòngshànshí善治，事善能，动善时。fūwéibùzhēnggùwúyóu夫唯不争，故无尤。第九章chíéryíngzhībùrúqíyǐ持而盈之，不如其已；chuǎiérruìzhībùkěchángbǎo揣而锐之，不可长保。jīnyùmǎntángmòzhīnéngshǒu金玉满堂，莫之能守；fùguìérjiāozìyíqíjiù富贵而骄，自遗其咎。gōngsuìshēntuìtiānzhīdào功遂身退，天之道。第十章zàiyíngpòbàoyīnéngwúlíhū载营魄抱一，能无离乎zhuānqìzhìróunéngyīngérhū专气致柔，能婴儿乎díchúxuánlǎnnéngwúcīhū涤除玄览，能无疵乎àimínzhìguónéngwúzhìhū爱民治国，能无知乎tiānménkāihénéngwúcíhū天门开阖，能无雌乎míngbáisìdánéngwúwéihū明白四达，能无为乎shēngzhīxùzhīshēngérbùyǒuwéiérbùshìzhǎng生之畜之，生而不有，为而不恃，长érbùzǎishìwèixuándé而不宰，是谓玄德。第十一章sānshífúgòngyīgǔdāngqíwúyǒuchēzhīyòng三十辐，共一毂，当其无，有车之用。shānzhíyǐwéiqìdāngqíwúyǒuqìzhīyòng埏埴以为器，当其无，有器之用。záohùyǒuyǐwéishìdāngqíwúyǒushìzhīyòng凿户牖以为室，当其无，有室之用。gùyǒuzhīyǐwéilìwúzhīyǐwéiyòng故有之以为利，无之以为用。第十二章wǔsèlìngrénmùmáng五色令人目盲；wǔyīnlìngréněrlóng五音令人耳聋；wǔwèilìngrénkǒushuǎng五味令人口爽；chíchěngtiánlièlìngrénxīnfākuáng驰骋畋猎，令人心发狂；nándézhīhuòlìngrénxíngfáng难得之货，令人行妨。shìyǐshèngrénwèifùbùwèimùgùqùbǐqǔcǐ是以圣人为腹不为目，故去彼取此。第十三章chǒngrǔruòjīngguìdàhuànruòshēn宠辱若惊，贵大患若身。héwèichǒngrǔruòjīng何谓宠辱若惊chǒngwéixiàdézhīruòjīngshīzhīruòjīngshìwèichǒng宠为下，得之若惊，失之若惊，是谓宠rǔruòjīng辱若惊。héwèiguìdàhuànruòshēn何谓贵大患若身wúsuǒyǐyǒudàhuànzhěwéiwúyǒushēnjíwúwú吾所以有大患者，为吾有身，及吾无shēnwúyǒuhéhuàn身，吾有何患！gùguìyǐshēnwéitiānxiàruòkějìtiānxià故贵以身为天下，若可寄天下；àiyǐshēnwéitiānxiàruòkětuōtiānxià爱以身为天下，若可托天下。第十四章shìzhībùjiànmíngyuēyí视之不见，名曰夷；tīngzhībùwénmíngyuēxī听之不闻，名曰希；tuánzhībùdémíngyuēwēi抟之不得，名曰微。cǐsānzhěbùkězhìjiégùhúnérwéiyī此三者不可致诘，故混而为一。qíshàngbùjiǎoqíxiàbùmèi其上不皦，其下不昧。shéngshéngbùkěmíngfùguīyúwúwù绳绳不可名，复归于无物。shìwèiwúzhuàngzhīzhuàngwúwùzhīxiàngshìwèihuǎng是谓无状之状，无物之象，是谓恍hū惚。yíngzhībùjiànqíshǒusuízhībùjiànqíhòu迎之不见其首，随之不见其后。zhígǔzhīdàoyǐyùjīnzhīyǒu执古之道，以御今之有。néngzhīgǔshǐshìwèidàojì能知古始，是谓道纪。第十五章gǔzhīshànwéidàozhěwēimiàoxuántōngshēnbùkěshí古之善为道者，微妙玄通，深不可识。fūwéibùkěshígùqiǎngwéizhīróng夫唯不可识，故强为之容：yùxīruòdōngshèchuān豫兮若冬涉川；yóuxīruòwèisìlí犹兮若畏四邻；yǎnxīqíruòróng俨兮其若容；huànxīruòbīngzhījiāngshì涣兮若冰之将释；dūnxīqíruòpǔ敦兮其若朴；kuàngxīqíruògǔ旷兮其若谷；hùnxīqíruòzhuó混兮其若浊。shúnéngzhuóyǐjìngzhīxúqīng孰能浊以静之徐清。shúnéngānyǐjiǔdòngzhīxúshēng孰能安以久动之徐生。bǎocǐdàozhěbùyùyíng保此道者不欲盈。fūwéibùyínggùnéngbìérxīnchéng夫唯不盈，故能蔽而新成。第十六章zhìxūjíshǒujìngdǔ致虚极，守静笃。wànwùbìngzuòwúyǐguānqífù万物并作，吾以观其复。fūwùyúnyúngèfùguīqígēn夫物芸芸，各复归其根。guīgēnyuējìngjìngyuēfùmìng归根曰静，静曰复命。fùmìngyuēchángzhīchángyuēmíng复命曰常，知常曰明。bùzhīchángwàngzuòxiōng不知常，妄作凶。zhīchángróngróngnǎigōng知常容，容乃公，gōngnǎiquánquánnǎitiān公乃全，全乃天，tiānnǎidàodàonǎijiǔmòshēnbùdài天乃道，道乃久，没身不殆。第十七章tàishàngbùzhīyǒuzhī太上，不知有之；qícìqīnéryùzhī其次，亲而誉之；qícìwèizhī其次，畏之；qícìwǔzhī其次，侮之。xìnbùzúyānyǒubùxìnyān信不足焉，有不信焉。yōuxīqíguìyángōngchéngshìsuìbǎixìngjiēwèi悠兮其贵言，功成事遂，百姓皆谓：wǒzìrán自然”。“我第十八章dàdàofèiyǒurényì大道废，有仁义；zhìhuìchūyǒudàwěi智慧出，有大伪；liùqīnbúhéyǒuxiàocí六亲不和，有孝慈；guójiāhūnluànyǒuzhōngchén国家昏乱，有忠臣。第十九章juéshèngqìzhìmínlìbǎibèi绝圣弃智，民利百倍；juérénqìyìmínfùxiàocí绝仁弃义，民复孝慈；juéqiǎoqìlìdàozéiwúyǒu绝巧弃利，盗贼无有。cǐsānzhěyǐwéiwénbùzúgùlìngyǒusuǒshǔ此三者，以为文不足，故令有所属：jiànsùbàopǔshǎosīguǎyùjuéxuéwúyōu见素抱朴，少思寡欲，绝学无忧。第二十章juéxuéwúyōu绝学无忧。wéizhīyǔēxiāngqùjǐhé唯之与阿，相去几何。shànzhīyǔèxiāngqùruòhé善之与恶，相去若何。rénzhīsuǒwèibúkěbùwèi人之所畏，不可不畏。huāngxīqíwèiyāngzāi荒兮，其未央哉。zhòngrénxīxīrúxiǎngtàiláorúchūndēngtái众人熙熙，如享太牢，如春登台。wǒdúbóxīqíwèizhàorúyīngérzhīwèihái我独泊兮，其未兆，如婴儿之未孩；lěilěixīruòwúsuǒguī儡儡兮，若无所归。zhòngrénjiēyǒuyúérwǒdúruòyíwǒyúrénzhī众人皆有余，而我独若遗。我愚人之xīnyězāidùndùnxī心也哉，沌沌兮！súrénzhāozhāowǒdúhūnhūn俗人昭昭，我独昏昏。súrénchácháwǒdúmènmèn俗人察察，我独闷闷。dànxīqíruòhǎi澹兮其若海；liáoxīruòwúzhǐ飂兮若无止。zhòngrénjiēyǒuyǐérwǒdúwánsìbǐ众人皆有以，而我独顽似鄙。wǒdúyìyúrénérguìshímǔ我独异于人，而贵食母。第二十一章kǒngdézhīróngwéidàoshìcóng孔德之容，惟道是从。dàozhīwéiwùwéihuǎngwéihū道之为物，惟恍惟惚。hūxīhuǎngxīqízhōngyǒuxiàng惚兮恍兮，其中有象；huǎngxīhūxīqízhōngyǒuwù恍兮惚兮，其中有物。yǎoxīmíngxīqízhōngyǒujīng窈兮冥兮，其中有精；qíjīngshènzhēnqízhōngyǒuxìn其精甚真，其中有信。zìgǔjíjīnqímíngbùqùyǐyuèzhòngfǔ自古及今，其名不去，以阅众甫。wúhéyǐzhīzhòngfǔzhīránzāiyǐcǐ吾何以知众甫之然哉。以此。第二十二章qǔzéquánwǎngzézhíwāzéyíngbìzéxīnshǎozé曲则全，枉则直，洼则盈，敝则新，少则déduōzéhuò得，多则惑。shìyǐshèngrénbàoyīwéitiānxiàshì是以圣人抱一为天下式。bùzìxiàngùmíng不自见，故明；bùzìshìgùzhāng不自是，故彰；bùzìfágùyǒugōng不自伐，故有功；bùzìjīngùcháng不自矜，故长。fūwéibùzhēnggùtiānxiàmònéngyǔzhīzhēng夫唯不争，故天下莫能与之争。gǔzhīsuǒwèiqūzéquánzhěqǐxūyánzāi古之所谓曲则全者，岂虚言哉。chéngquánérguīzhī诚全而归之。第二十三章xīyánzìrán希言自然。gùpiāofēngbùzhōngzhāozhòuyǔbùzhōngrì故飘风不终朝，骤雨不终日。shúwéicǐzhětiāndìtiāndìshàngbùnéngjiǔérkuàng孰为此者天地。天地尚不能久，而况yúrénhū于人乎。gùcóngshìyúdàozhětongyúdàodézhětongyúdé故从事于道者，同于道；德者，同于德；shīzhětongyúshī失者，同于失。tongyúdàozhědàoyìlèdézhī同于道者，道亦乐得之；tongyúdézhědéyìlèdézhī同于德者，德亦乐得之；tongyúshīzhěshīyìlèshīzhī同于失者，失亦乐失之。xìnbùzúyānyǒubùxìnyān信不足焉，有不信焉。第二十四章qǐzhěbùlìkuàzhěbùxíng企者不立；跨者不行；zìxiànzhěbùmíngzìshìzhěbùzhāng自见者不明；自是者不彰；zìfázhěwúgōngzìjīnzhěbùcháng自伐者无功；自矜者不长。qízàidàoyěyuēyúshízhuìxíng其在道也，曰余食赘形。wùhuòwùzhīgùyǒudàozhěbùchǔ物或恶之，故有道者不处。第二十五章yǒuwùhúnchéngxiāntiāndìshēng有物混成，先天地生。jìxīliáoxīdúlìérbùgǎi寂兮寥兮，独立而不改，zhōuxínérbùdàikěyǐwéitiānxiàmǔ周行而不殆，可以为天下母。wúbùzhīqímíngzìzhīyuēdàoqiǎngwéizhīmíngyuē吾不知其名，字之曰道，强为之名曰dà大。dàyuēshìshìyuēyuǎnyuǎnyuēfǎn大曰逝，逝曰远，远曰反。gùdàodàtiāndàdìdàrényìdà故道大，天大，地大，人亦大。yùzhōngyǒusìdàérrénjūqíyīyān域中有四大，而人居其一焉。rénfǎdìdìfǎtiāntiānfǎdàodàofǎzìrán人法地，地法天，天法道，道法自然。第二十六章zhòngwéiqīnggēnjìngwéizàojūn重为轻根，静为躁君。shìyǐjūnzǐzhōngrìxíngbùlízīzhòng是以君子终日行不离辎重。suīyǒuróngguānyànchǔchāorán虽有荣观，燕处超然。nàihéwànshèngzhīzhǔéryǐshēnqīngtiānxià奈何万乘之主，而以身轻天下qīngzéshīgēnzàozéshījūn轻则失根，躁则失君。第二十七章shànxíngwúzhéjìshànyánwúxiázhéshànshùbúyòng善行无辙迹，善言无瑕谪，善数不用chóucèshànbìwúguānjiànérbúkěkāishànjiéwú筹策；善闭无关楗而不可开，善结无shéngyuēérbúkějiě绳约而不可解。shìyǐshèngrénchángshànjiùréngùwúqìrén是以圣人常善救人，故无弃人；chángshànjiùwùgùwúqìwùshìwèixímíng常善救物，故无弃物，是谓袭明。gùshànrénzhěbùshànrénzhīshī故善人者，不善人之师；bùshànrénzhěshànrénzhīzī不善人者，善人之资。bùguìqíshībùàiqízī不贵其师，不爱其资，suīzhìdàmíshìwèiyàomiào虽智大迷，是谓要妙。第二十八章zhīqíxióngshǒuqícíwéitiānxiàxī知其雄，守其雌，为天下溪。wéitiānxiàxīchángdébùlífùguīyúyīngér为天下溪，常德不离，复归于婴儿。zhīqíbáishǒuqíhēiwéitiānxiàshì知其白，守其黑，为天下式。wéitiānxiàshìchángdébùtèfùguīyúwújí为天下式，常德不忒，复归于无极。zhīqíróngshǒuqírǔwéitiānxiàgǔ知其荣，守其辱，为天下谷。wéitiānxiàgǔchángdénǎizúfùguīyúpǔ为天下谷，常德乃足，复归于朴。pǔsànzéwéiqìshèngrényòngzhīzéwéiguānzhǎng朴散则为器，圣人用之，则为官长，gùdàzhìbùgē故大智不割。第二十九章jiāngyùqǔtiānxiàérwéizhīwújiànqíbùdéyǐ将欲取天下而为之，吾见其不得已。tiānxiàshénqìbùkěwéiyěbùkězhíyě天下神器，不可为也，不可执也。wéizhěbàizhīzhízhěshīzhī为者败之，执者失之。gùwùhuòxínghuòsuíhuòxūhuòchuī故物或行或随；或嘘或吹；huòqiánghuòléihuòzǎihuòhuī或强或羸；或载或隳。shìyǐshèngrénqùshènqùshēqùtài是以圣人去甚，去奢，去泰。第三十章yǐdàozuǒrénzhǔzhěbúyǐbīngqiángtiānxiàqíshì以道佐人主者，不以兵强天下，其事hǎohuán好还。shīzhīsuǒchùjīngjíshēngyāndàjūnzhīhòubìyǒu师之所处，荆棘生焉；大军之后，必有xiōngnián凶年。shànzhěguǒéryǐbùgǎnyǐqǔqiáng善者果而已，不敢以取强。guǒérwùjīnguǒérwùfáguǒérwùjiāo果而勿矜，果而勿伐，果而勿骄。guǒérbùdéyǐguǒérwùqiáng果而不得已，果而勿强。wùzhuàngzélǎoshìwèibùdàobùdàozǎoyǐ物壮则老，是谓不道，不道早已。第三十一章fūbīngzhěbùxiángzhīqì夫兵者，不祥之器，wùhuòwùzhīgùyǒudàozhěbùchǔ物或恶之，故有道者不处。jūnzǐjūzéguìzuǒyòngbīngzéguìyòu君子居则贵左，用兵则贵右。bīngzhěbùxiángzhīqìfēijūnzǐzhīqì兵者不祥之器，非君子之器，bùdéyǐéryòngzhītiándànwéishàng不得已而用之，恬淡为上。shèngérbùměiérměizhīzhěshìlèshārén胜而不美，而美之者，是乐杀人。fūlèshārénzhězébùkědézhìyútiānxiàyǐ夫乐杀人者，则不可得志于天下矣。jíshìshàngzuǒxiōngshìshàngyòu吉事尚左，凶事尚右。piānjiāngjūnjūzuǒshàngjiāngjūnjūyòuyányǐsānglǐ偏将军居左，上将军居右，言以丧礼chùzhī处之。shārénzhīzhòngyǐbēiāiqìzhīzhànshèngyǐsànglǐ杀人之众，以悲哀泣之；战胜，以丧礼chùzhī处之。第三十二章dàochángwúmíng道常无名。pǔsuīxiǎotiānxiàmònéngchényě朴虽小，天下莫能臣也。hóuwángruònéngshǒuzhīwànwùjiāngzìbīn侯王若能守之，万物将自宾。tiāndìxiānghéyǐjiànggānlùmínmòzhīlìngérzì天地相合，以降甘露，民莫之令而自jūn均。shǐzhìyǒumíngmíngyìjìyǒufūyìjiāngzhīzhǐzhī始制有名，名亦既有，夫亦将知止，知zhǐkěyǐbùdài止可以不殆。pìdàozhīzàitiānxiàyóuchuāngǔzhīyújiānghǎi譬道之在天下，犹川谷之于江海。第三十三章zhīrénzhězhìzìzhīzhěmíng知人者智，自知者明。shèngrénzhěyǒulìzìshèngzhěqiáng胜人者有力，自胜者强。zhīzúzhěfùqiángxíngzhěyǒuzhì知足者富，强行者有志。bùshīqísuǒzhějiǔsǐérbùwángzhěshòu不失其所者久，死而不亡者寿。第三十四章dàdàofànxīqíkězuǒyòu大道泛兮，其可左右。wànwùshìzhīyǐshēngérbùcígōngchéngbùmíng万物恃之以生而不辞，功成不名yǒu有。yīyǎngwànwùérbùwéizhǔchángwúyùkěmíngyú衣养万物而不为主，常无欲，可名于xiǎo小。wànwùguīyānérbùwéizhǔkěmíngwéidà万物归焉而不为主，可名为大。yǐqízhōngbùzìwéidàgùnéngchéngqídà以其终不自为大，故能成其大。第三十五章zhídàxiàngtiānxiàwǎng执大象，天下往。wǎngérbùhàiānpíngtài往而不害，安平泰。lèyǔěrguòkèzhǐ乐与饵，过客止。dàozhīchūkǒudànhūqíwúwèi道之出口，淡乎其无味，shìzhībùzújiàntīngzhībùzúwényòngzhībùzú视之不足见，听之不足闻，用之不足jì既。第三十六章jiāngyùxīzhībìgùzhāngzhī将欲歙之，必故张之；jiāngyùruòzhībìgùqiángzhī将欲弱之，必故强之；jiāngyùfèizhībìgùxìngzhī将欲废之，必故兴之；jiāngyùqǔzhībìgùyǔzhī将欲取之，必故与之。shìwèiwēimíng是谓微明。róuruòshènggāngqiáng柔弱胜刚强。yúbùkětuōyúyuānguózhīlìqìbùkěyǐshì鱼不可脱于渊，国之利器不可以示rén人。第三十七章dàochángwúwéiérwúbùwéi道常无为而无不为。hóuwángruònéngshǒuzhīwànwùjiāngzìhuà侯王若能守之，万物将自化。huàéryùzuòwújiāngzhènzhīyǐwúmíngzhīpǔ化而欲作，吾将镇之以无名之朴。wúmíngzhīpǔfūyìjiāngbùyù无名之朴，夫亦将不欲。bùyùyǐjìngtiānxiàjiāngzìdìng不欲以静，天下将自定。第三十八章shàngdébùdéshìyǐyǒudé上德不德，是以有德；xiàdébùshīdéshìyǐwúdé下德不失德，是以无德。shàngdéwúwéiérwúyǐwéi上德无为而无以为；xiàdéwéizhīéryǒuyǐwéi下德为之而有以为。shàngrénwéizhīérwúyǐwéi上仁为之而无以为；shàngyìwéizhīéryǒuyǐwéi上义为之而有以为。shànglǐwéizhīérmòzhīyìngzérǎngbìérrēngzhī上礼为之而莫之应，则攘臂而扔之。gùshīdàoérhòudéshīdéérhòurénshīrénér故失道而后德，失德而后仁，失仁而hòuyìshīyìérhòulǐ后义，失义而后礼。fūlǐzhězhōngxìnzhībóérluànzhīshǒu夫礼者，忠信之薄，而乱之首。qiánshízhědàozhīhuáéryúzhīshǐ前识者，道之华，而愚之始。shìyǐdàzhàngfūchǔqíhòubújūqíbó是以大丈夫处其厚，不居其薄；chǔqíshíbùjūqíhuágùqùbǐqǔcǐ处其实，不居其华。故去彼取此。第三十九章xīzhīdéyīzhětiāndéyīyǐqīngdìdéyīyǐ昔之得一者，天得一以清，地得一以níngshéndéyīyǐlínggǔdéyīyǐshēnghóuwángdé宁，神得一以灵，谷得一以生，侯王得yīyǐwéitiānxiàzhèng一以为天下正。qízhìzhītiānwúyǐqīngjiāngkǒngliè其致之，天无以清，将恐裂；dìwúyǐníngjiāngkǒngfèi地无以宁，将恐废；shénwúyǐlíngjiāngkǒngxiē神无以灵，将恐歇；gǔwúyǐyíngjiāngkǒngjié谷无以盈，将恐竭；wànwùwúyǐshēngjiāngkǒngmiè万物无以生，将恐灭；hóuwángwúyǐguìgāojiāngkǒngjué侯王无以贵高，将恐蹶。gùguìyǐjiànwéiběngāoyǐxiàwéijī故贵以贱为本，高以下为基。shìyǐhóuwángzìwèigūguǎbúgǔcǐfēiyǐjiàn是以侯王自谓孤、寡、不谷，此非以贱wéiběnyefēihū为本邪非乎！gùzhìshùyùwúyù故致数誉无誉。shìgùbùyùlùlùrúyùluòluòrúshí是故不欲琭琭如玉，珞珞如石。第四十章fǎnzhědàozhīdòngruòzhědàozhīyòng反者道之动，弱者道之用。tiānxiàwànwùshēngyúyǒuyǒushēngyúwú天下万物生于有，有生于无。第四十一章shàngshìwéndàoqínérxíngzhī上士闻道，勤而行之；zhōngshìwéndàoruòcúnruòwáng中士闻道，若存若亡；xiàshìwéndàodàxiàozhībùxiàobùzúyǐwéidào下士闻道，大笑之。不笑不足以为道。gùjiànyányǒuzhī故建言有之：míngdàoruòmèijìndàoruòtuìyídàoruòlèi明道若昧，进道若退，夷道若类；shàngdéruògǔdàbáiruòrǔ上德若谷，大白若辱；guǎngdéruòbùzújiàndéruòtōu广德若不足，建德若偷；zhìzhēnruòyúdàfāngwúyú质真若渝，大方无隅；dàqìwǎnchéngdàyīnxīshēngdàxiàngwúxíng大器晚成，大音希声，大象无形。dàoyǐnwúmíng道隐无名。fūwéidàoshàndàiqiěchéng夫唯道，善贷且成。第四十二章dàoshēngyīyīshēngèrèrshēngsānsānshēngwànwù道生一，一生二，二生三，三生万物。wànwùfùyīnérbàoyángchōngqìyǐwéihé万物负阴而抱阳，冲气以为和。rénzhīsuǒwùwéigūguǎbùgǔérwánggōngyǐwéi人之所恶，唯孤、寡、不谷，而王公以为chēng称。gùwùhuòsǔnzhīéryìhuòyìzhīérsǔn故物或损之而益，或益之而损。rénzhīsuǒjiàowǒyìjiàozhī人之所教，我亦教之。qiángliángzhěbùdéqísǐwújiāngyǐwéijiàofù强梁者不得其死，吾将以为教父。第四十三章tiānxiàzhīzhìróuchíchěngtiānxiàzhīzhìjiān天下之至柔，驰骋天下之至坚。wúyǒurùwújiānwúshìyǐzhīwúwéizhīyǒuyì无有入无间，吾是以知无为之有益。bùyánzhījiàowúwéizhīyìtiānxiàxījízhī不言之教，无为之益，天下希及之。第四十四章míngyǔshēnshúqīnshēnyǔhuòshúduōdéyǔwáng名与身孰亲身与货孰多得与亡shúbìng孰病shènàibìdàfèiduōcángbìhòuwáng甚爱必大费；多藏必厚亡。zhīzúbùrǔzhīzhǐbùdàikěyǐchángjiǔ知足不辱，知止不殆，可以长久。第四十五章dàchéngruòquēqíyòngbùbì大成若缺，其用不弊。dàyíngruòchōngqíyòngbùqióng大盈若冲，其用不穷。dàzhíruòqūdàqiǎoruòzhuōdàbiànruònè大直若屈，大巧若拙，大辩若讷。zàoshènghánjìngshèngrèqīngjìngwéitiānxiàzhèng躁胜寒，静胜热。清静为天下正。第四十六章tiānxiàyǒudàoquèzǒumǎyǐfèn天下有道，却走马以粪。tiānxiàwúdàoróngmǎshēngyújiāo天下无道，戎马生于郊。huòmòdàyúbùzhīzújiùmòdàyúyùdé祸莫大于不知足；咎莫大于欲得。gùzhīzúzhīzúchángzúyǐ故知足之足，常足矣。第四十七章bùchūhùzhītiānxià不出户，知天下；bùkuīyǒujiàntiāndào不窥牖，见天道。qíchūmíyuǎnqízhīmíshǎo其出弥远，其知弥少。shìyǐshèngrénbùxíngérzhībùjiànérmíngbùwéi是以圣人不行而知，不见而明，不为érchéng而成。第四十八章wéixuérìyìwéidàorìsǔn为学日益，为道日损。sǔnzhīyòusǔnyǐzhìyúwúwéi损之又损，以至于无为。wúwéiérwúbùwéi无为而无不为。qǔtiānxiàchángyǐwúshìjíqíyǒushìbùzúyǐ取天下常以无事，及其有事，不足以qǔtiānxià取天下。第四十九章shèngrénwúchángxīnyǐbǎixìngxīnwéixīn圣人无常心，以百姓心为心。shànzhěwúshànzhībùshànzhěwúyìshànzhīdéshàn善者，吾善之，不善者，吾亦善之，德善。xìnzhěwúxìnzhībùxìnzhěwúyìxìnzhīdéxìn信者，吾信之，不信者，吾亦信之，德信。shèngrénzàitiānxiàxīxīwèitiānxiàhùnqíxīn圣人在天下，歙歙，为天下浑其心，bǎixìngjiēzhùqíěrmùshèngrénjiēháizhī百姓皆注其耳目，圣人皆孩之。第五十章chūshēngrùsǐ出生入死。shēngzhītúshíyǒusānsǐzhītúshíyǒusān生之徒，十有三；死之徒，十有三；rénzhīshēngdòngzhīsǐdìyìshíyǒusān人之生，动之死地，亦十有三。fūhégùyǐqíshēngshēngzhīhòu夫何故以其生生之厚。gàiwénshànshèshēngzhělùxíngbùyùsìhǔrùjūn盖闻善摄生者，路行不遇兕虎，入军bùbèijiǎbīng不被甲兵；sìwúsuǒtóuqíjiǎohǔwúsuǒcuòqízhǎobīngwú兕无所投其角，虎无所措其爪，兵无suǒróngqírèn所容其刃。fūhégùyǐqíwúsǐdì夫何故以其无死地。第五十一章dàoshēngzhīdéxùzhīwùxíngzhīshìchéngzhī道生之，德畜之，物形之，势成之。shìyǐwànwùmòbùzūndàoérguìdé是以万物莫不尊道而贵德。dàozhīzūndézhīguìfūmòzhīmìngérchángzìrán道之尊，德之贵，夫莫之命而常自然。gùdàoshēngzhīdéxùzhīzhǎngzhīyùzhīchéngzhī故道生之，德畜之，长之育之，成之shúzhīyǎngzhīfùzhī熟之，养之覆之。shēngérbùyǒuwéiérbùshìzhǎngérbùzǎishìwèi生而不有，为而不恃，长而不宰，是谓xuándé玄德。第五十二章tiānxiàyǒushǐyǐwéitiānxiàmǔ天下有始，以为天下母。jìdéqímǔyǐzhīqízǐjìzhīqízǐfùshǒu既得其母，以知其子；既知其子，复守qímǔméishēnbùdài其母，没身不殆。sèqíduìbìqíménzhōngshēnbùqín塞其兑，闭其门，终身不勤。kāiqíduìjìqíshìzhōngshēnbùjiù开其兑，济其事，终身不救。jiànxiǎoyuēmíngshǒuróuyuēqiáng见小曰明，守柔曰强。yòngqíguāngfùguīqímíngwúyíshēnyāngshìwéixí用其光，复归其明，无遗身殃，是为袭cháng常。第五十三章shǐwǒjièrányǒuzhīxíngyúdàdàowéiyíshìwèi使我介然有知，行于大道，唯施是畏。dàdàoshènyíérmínhǎojìng大道甚夷，而民好径。cháoshènchútiánshènwúcāngshènxū朝甚除，田甚芜，仓甚虚；fúwéncǎidàilìjiànyànyǐnshí服文采，带利剑，厌饮食，cáihuòyǒuyúshìwéidàokuā财货有余，是为盗夸。fēidàoyězāi非道也哉！第五十四章shànjiànzhěbùbáshànbàozhěbùtuōzǐsūnyǐjì善建者不拔，善抱者不脱，子孙以祭sìbùchuò祀不辍。xiūzhīyúshēnqídénǎizhēn修之于身，其德乃真；xiūzhīyújiāqídénǎiyú修之于家，其德乃余；xiūzhīyúxiàngqídénǎicháng修之于乡，其德乃长；xiūzhīyúguóqídénǎifēng修之于国，其德乃丰；xiūzhīyútiānxiàqídénǎipǔ修之于天下，其德乃普。gùyǐshēnguānshēnyǐjiāguānjiāyǐxiàngguānxiàng故以身观身，以家观家，以乡观乡，yǐguóguānguóyǐtiānxiàguāntiānxià以国观国，以天下观天下。wúhéyǐzhītiānxiàránzāiyǐcǐ吾何以知天下然哉以此。第五十五章hándézhīhòubǐyúchìzǐ含德之厚，比于赤子。dúchóngbùshìměngshòubùjùjuéniǎobùbó毒虫不螫，猛兽不据，攫鸟不搏。gǔruòjīnróuérwògù骨弱筋柔而握固。wèizhīpìnmǔzhīhéérzuīzuòjīngzhīzhìyě未知牝牡之合而朘作，精之至也。zhōngrìháoérbùshàhézhīzhìyě终日号而不嗄，和之至也。zhīhéyuēchángzhīchángyuēmíng知和曰常，知常曰明。yìshēngyuēxiángxīnshǐqìyuēqiáng益生曰祥，心使气曰强。wùzhuàngzélǎoshìwèibùdàobùdàozǎoyǐ物壮则老，是谓不道，不道早已。第五十六章zhīzhěbùyányánzhěbùzhī知者不言，言者不知。sèqíduìbìqíméncuòqíruìjiěqífēnhéqí塞其兑，闭其门，挫其锐，解其纷，和其guāngtongqíchénshìwèixuántong光，同其尘，是谓玄同。gùbùkědéérqīnbùkědéérshū故不可得而亲，不可得而疏；bùkědéérlìbùkědéérhài不可得而利，不可得而害；bùkědéérguìbùkědéérjiàn不可得而贵，不可得而贱。gùwéitiānxiàguì故为天下贵。第五十七章yǐzhèngzhìguóyǐqíyòngbīngyǐwúshìqǔtiānxià以正治国，以奇用兵，以无事取天下。wúhéyǐzhīqíránzāiyǐcǐ吾何以知其然哉以此：tiānxiàduōjìhuìérmínmípín天下多忌讳，而民弥贫；rénduōlìqìguójiāzīhūn人多利器，国家滋昏；rénduōjìqiǎoqíwùzīqǐ人多伎巧，奇物滋起；fǎlìngzīzhāngdàozéiduōyǒu法令滋彰，盗贼多有。gùshèngrényúnwǒwúwéiérmínzìhuàwǒhàojìng故圣人云：“我无为而民自化；我好静érmínzìzhèngwǒwúshìérmínzìfùwǒwúyù而民自正；我无事而民自富；我无欲érmínzìpǔ而民自朴。”第五十八章qízhèngmènmènqímínchúnchún其政闷闷，其民淳淳；qízhèngchácháqímínquēquē其政察察，其民缺缺。huòxīfúzhīsuǒyǐfúxīhuòzhīsuǒfú祸兮福之所倚，福兮祸之所伏。shúzhīqíjíqíwúzhèngyě孰知其极。其无正也。zhèngfùwéiqíshànfùwéiyāo正复为奇，善复为妖。rénzhīmíqírìgùjiǔ人之迷，其日固久。shìyǐshèngrénfāngérbùgēliánérbùguìzhíér是以圣人方而不割，廉而不刿，直而bùsìguāngérbùyào不肆，光而不耀。第五十九章zhìrénshìtiānmòruòsè治人事天，莫若啬。fūwéisèshìwèizǎofú夫唯啬，是谓早服。zǎofúwèizhīzhòngjīdé早服谓之重积德。zhòngjīdézéwúbùkè重积德则无不克。wúbùkèzémòzhīqíjímòzhīqíjíkěyǐ无不克则莫知其极；莫知其极，可以yǒuguó有国。yǒuguózhīmǔkěyǐchángjiǔ有国之母，可以长久；shìwèishēngēngùdǐchángshēngjiǔshìzhīdào是谓深根固柢，长生久视之道。第六十章zhìdàguóruòpēngxiǎoxiǎn治大国若烹小鲜。yǐdàolìtiānxiàqíguǐbùshén以道莅天下，其鬼不神。fēiqíguǐbùshénqíshénbùshāngrén非其鬼不神，其神不伤人。fēiqíshénbùshāngrénshèngrényìbùshāngrén非其神不伤人，圣人亦不伤人。fūliǎngbùxiāngshānggùdéjiāoguīyān夫两不相伤，故德交归焉。第六十一章dàbāngzhěxiàliútiānxiàzhījiāotiānxiàzhīpìn大邦者下流，天下之交，天下之牝。pìnchángyǐjìngshèngmǔyǐjìngwéixià牝常以静胜牡，以静为下。gùdàguóyǐxiàxiǎoguózéqǔxiǎoguó故大国以下小国，则取小国；xiǎoguóyǐxiàdàguózéqǔdàguó小国以下大国，则取大国。gùhuòxiàyǐqǔhuòxiàérqǔ故或下以取，或下而取。dàguóbùguòyùjiānxùrénxiǎoguóbùguòyùrù大国不过欲兼畜人，小国不过欲入shìrén事人。fūliǎngzhěgèdéqísuǒyùdàzhěyíwéixià夫两者各得其所欲，大者宜为下。第六十二章dàozhěwànwùzhīàoshànrénzhībǎobùshànrénzhī道者万物之奥，善人之宝，不善人之suǒbǎo所保。měiyánkěyǐshìzūnměixíngkěyǐjiārén美言可以市尊，美行可以加人。rénzhībùshànhéqìzhīyǒu人之不善，何弃之有。gùlìtiānzǐzhìsāngōngsuīyǒugǒngbìyǐxiānsì故立天子，置三公，虽有拱璧以先驷mǎbùrúzuòjìncǐdào马，不如坐进此道。gǔzhīsuǒyǐguìcǐdàozhěhébúyuēqiúyǐdé古之所以贵此道者何不曰求以得，yǒuzuìyǐmiǎnyégùwéitiānxiàguì有罪以免邪。故为天下贵。第六十三章wéiwúwéishìwúshìwèiwúwèi为无为，事无事，味无味。dàxiǎoduōshǎobàoyuànyǐdé大小多少，报怨以德。túnányúqíyìwéidàyúqíxì图难于其易，为大于其细。tiānxiànánshìbìzuòyúyìtiānxiàdàshìbìzuò天下难事，必作于易；天下大事，必作yúxì于细。shìyǐshèngrénzhōngbùwéidàgùnéngchéngqídà是以圣人终不为大，故能成其大。fūqīngnuòbìguǎxìnduōyìbìduōnán夫轻诺必寡信，多易必多难。shìyǐshèngrényóunánzhīgùzhōngwúnányǐ是以圣人犹难之，故终无难矣。第六十四章qíānyìchíqíwèizhàoyìmóu其安易持，其未兆易谋。qícuìyìpànqíwēiyìsàn其脆易泮，其微易散。wéizhīyúwèiyǒuzhìzhīyúwèiluàn为之于未有，治之于未乱。hébàozhīmùshēngyúháomò合抱之木，生于毫末；jiǔcéngzhītáiqǐyúlěitǔ九层之台，起于垒土；qiānlǐzhīxíngshǐyúzúxià千里之行，始于足下。wéizhěbàizhīzhízhěshīzhī为者败之，执者失之。shìyǐshèngrénwúwéigùwúbàiwúzhígùwúshī是以，圣人无为，故无败；无执，故无失。mínzhīcóngshìchángyújīchéngérbàizhī民之从事，常于几成而败之。shènzhōngrúshǐzéwúbàishì慎终如始，则无败事。shìyǐshèngrényùbùyùbùguìnándézhīhuòxué是以，圣人欲不欲，不贵难得之货，学bùxuéfùzhòngrénzhīsuǒguòyǐfǔwànwùzìrán不学，复众人之所过。以辅万物自然érbùgǎnwéi而不敢为。第六十五章gǔzhīshànwéidàozhěfēiyǐmíngmínjiāngyǐyúzhī古之善为道者，非以明民，将以愚之。mínzhīnánzhìyǐqízhìduō民之难治，以其智多。gùyǐzhìzhìguóguózhīzéi故以智治国，国之贼；búyǐzhìzhìguóguózhīfú不以智治国，国之福。zhīcǐliǎngzhěyìjīshì知此两者亦稽式。chángzhījīshìshìwèixuándé常知稽式，是谓玄德。xuándéshēnyǐyuǎnyǐyǔwùfǎnyǐránhòunǎizhì玄德深矣，远矣，与物反矣，然后乃至dàshùn大顺。第六十六章jiānghǎizhīsuǒyǐnéngwéibǎigǔwángzhěyǐqíshàn江海之所以能为百谷王者，以其善xiàzhīgùnéngwéibǎigǔwáng下之，故能为百谷王。shìyǐshèngrényùshàngmínbìyǐyánxiàzhīyùxiān是以圣人欲上民，必以言下之；欲先mínbìyǐshēnhòuzhī民，必以身后之。shìyǐshèngrénchùshàngérmínbùzhòngchùqiánérmín是以圣人处上而民不重，处前而民bùhài不害。shìyǐtiānxiàlètuīérbùyàn是以天下乐推而不厌。yǐqíbùzhēnggùtiānxiàmònéngyǔzhīzhēng以其不争，故天下莫能与之争。第六十七章tiānxiàjiēwèiwǒdàodàsìbùxiào天下皆谓我道大，似不肖。fūwéidàgùsìbùxiào夫唯大，故似不肖。ruòxiàojiǔyǐqíxìyěfū若肖，久矣其细也夫。wǒyǒusānbǎochíérbǎozhī我有三宝，持而保之。yīyuēcíèryuējiǎnsānyuēbùgǎnwéitiānxiàxiān一曰慈，二曰俭，三曰不敢为天下先。cígùnéngyǒngjiǎngùnéngguǎngbùgǎnwéitiānxiàxiān慈故能勇，俭故能广，不敢为天下先，gùnéngchéngqìzhǎng故能成器长jīnshěcíqiěyǒngshějiǎnqiěguǎngshěhòuqiěxiānsǐ今舍慈且勇，舍俭且广，舍后且先，死yǐ矣。fūcíyǐzhànzéshèngyǐshǒuzégù夫慈以战则胜，以守则固。tiānjiāngjiùzhīyǐcíwèizhī天将救之，以慈卫之。第六十八章shànwéishìzhěbùwǔ善为士者，不武；shànzhànzhěbùnù善战者，不怒；shànshèngdízhěbùyǔ善胜敌者，不与；shànyòngrénzhěwéizhīxià善用人者，为之下。shìwèibùzhēngzhīdé是谓不争之德，shìwèiyòngrénzhīlì是谓用人之力，shìwèipèitiāngǔzhījí是谓配天，古之极。第六十九章yòngbīngyǒuyánwúbùgǎnwéizhǔérwéikèbùgǎn用兵有言：“吾不敢为主而为客，不敢jìncùnértuìchǐ进寸而退尺”。shìwèixíngwúxíngrǎngwúbìrēngwúdízhíwúbīng是谓行无行，攘无臂，扔无敌，执无兵。huòmòdàyúqīngdíqīngdíjīsàngwúbǎo祸莫大于轻敌，轻敌几丧吾宝。gùkàngbīngxiāngruòāizhěshèngyǐ故抗兵相若，哀者胜矣。第七十章wúyánshènyìzhīshènyìxíng吾言甚易知，甚易行。tiānxiàmònéngzhīmònéngxíng天下莫能知，莫能行。yányǒuzōngshìyǒujūn言有宗，事有君。fūwéiwúzhīshìyǐbùwǒzhī夫唯无知，是以不我知。zhīwǒzhěxīzéwǒzhěguì知我者希，则我者贵。shìyǐshèngrénpīhèérhuáiyù是以圣人被褐而怀玉。第七十一章zhībúzhīshàngbúzhīzhībìng知不知，上；不知知，病。fūwéibìngbìngshìyǐbùbìng夫唯病病，是以不病。shèngrénbùbìngyǐqíbìngbìng圣人不病，以其病病。第七十二章mínbùwèiwēi民不畏威，zédàwēizhì则大威至。wúxiáqísuǒjūwúyànqísuǒshēng无狎其所居，无厌其所生。fūwéibùyànshìyǐbùyàn夫唯不厌，是以不厌。shìyǐshèngrénzìzhībùzìxiànzìàibùzìguì是以圣人自知不自见，自爱不自贵。gùqùbǐqǔcǐ故去彼取此。第七十三章yǒngyúgǎnzéshāyǒngyúbùgǎnzéhuó勇于敢则杀，勇于不敢则活。cǐliǎngzhěhuòlìhuòhài此两者，或利或害。tiānzhīsuǒwùshúzhīqígù天之所恶，孰知其故shìyǐshèngrényóunánzhī是以圣人犹难之。tiānzhīdàobùzhēngérshànshèngbùyánérshànyìngbù天之道，不争而善胜，不言而善应，不zhāoérzìláichǎnránérshànm